Ziemskie studia i nieziemskie loty
Ary Sternfeld urodził się w Sieradzu 15 maja 1905 roku, ale jako 10-latek przeniósł się z rodziną do Łodzi, gdzie ukończył Gimnazjum Męskie Towarzystwa Żydowskich Szkół Średnich. Rodzina zamieszkała przy ul. Nowocegielnianej (dziś ul. Więckowskiego 21) w domu dziadków ze strony ojca. Ary już w gimnazjum pasjonował się astronautyką i obliczaniem ruchu ciał niebieskich. Po maturze w 1923 r. podjął studia na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, ale po roku zdecydował się na wyjazd do Francji. Ukończył studia na wydziale mechaniki uniwersytetu w Nancy, uzyskując dyplom inżyniera mechanika w 1927 r. z wysoką drugą lokatą. Praktykował w paryskich biurach konstrukcyjnych, pogłębiał wiedzę astronautyczną, wyliczał trajektorie sztucznych ciał niebieskich. Nie udało mu się jednak znaleźć promotora dla dysertacji doktorskiej z nieco fantastycznej wówczas jeszcze dziedziny astronautyki.
W 1932 r. wrócił do Łodzi i przygotowywał się do wydania w języku francuskim, swoją najbardziej znaną książkę pt. „Wstęp do kosmonautyki”, w której opisywał trajektorie orbit satelitów czy ogólne zagadnienia związane z lotami kosmicznymi. Dzieło to spotkało się w Polsce z chłodnym przyjęciem. Sternfeld powrócił więc do Paryża i tam odniósł sukces, otrzymując w 1933 r. Międzynarodową Nagrodę Astronautyczną. Nie szły za tym jakieś szczególne gratyfikacje, ani nawet możliwość wydania działa, więc postanowił poszukać szczęścia w Moskwie, gdzie zaproponowano mu pracę w instytucie naukowo-badawczym napędu odrzutowego.
Portret jednego z pionierów światowej kosmonautyki
Przeprowadzka do ZSRR
W 1935 r. uzyskał radzieckie obywatelstwo, jednak w okresie czystek stalinowskich instytut został zamknięty, a Sternfeld trafił do Instytutu Metalurgicznego. W dalszym ciągu zajmował się kosmonautyką, ale robił to jako pasjonat, prywatnie. Sukcesem było jednak pierwsze wydanie „Wstępu do kosmonautyki” w 1937 r. w przekładzie na język rosyjski. Na okładce tego wydania znalazła się ilustracja zaprojektowana kilka lat wcześniej przez łódzkiego malarza i grafika Karola Hillera. Podczas wojny znalazł pracę nauczyciela w technikum metalurgicznym w Sierowie na Uralu. Po wojnie powrócił do Moskwy, gdzie mieszkał do śmierci 5 lipca 1980 r. i został pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym.
Lord Paradoks na orbicie
Dopiero po wojnie Ary Sternfeld został uznany i doceniony w świecie nauki, zwłaszcza że ZSRR przystąpiło do programu lotów kosmicznych. Powrócił również do działalności naukowej. Opublikował kilkanaście prac i wiele artykułów na temat kosmonautyki oraz popularyzowania życia i działalności Konstantego Ciołkowskiego. Jego idea zaczęła się realizować 4 października 1957 r., kiedy wystrzelono pierwszego sztucznego satelitę Ziemi. Orbita, po której się poruszał, była prawie identyczna z jego pierwotnymi wyliczeniami dokonanymi w latach 30. w Łodzi przy pomocy bardzo prostych narzędzi mechanicznych. Był autorem teorii lotu rakiet wielostopniowych, opracował zasady przelotu rakiet przez atmosferę, obliczał trajektorie lotów międzyplanetarnych i optymalizował je ze względu na zużycie paliwa, siłę ciągu silnika, zdolność przewozową, przeciążenia i inne parametry.
Artykuł o dokonaniach Arego Sternfelda w gazecie
Żeby zrozumieć wkład Sternfelda w rozwój podboju kosmosu, można przytoczyć tytuły kilku prac: „Lot w przestworza świata”, „Loty międzyplanetarne”, „Sztuczne satelity Ziemi”, „Od sztucznych satelitów do lotów międzyplanetarnych”, „Sztuczny księżyc” oraz „Paradoksy kosmonautyki”, które przyniosły mu przydomek Lord Paradoks. Łącznie ukazało się prawie 90 wydań książek autorstwa A. Sternfelda w 36 językach w 40 krajach świata.
Powroty do rodzinnej Łodzi i Sieradza
W okresie powojennym Sternfeld utrzymywał kontakt z Polską. Kilkakrotnie odwiedzał swoje miejsce urodzenia – Sieradz i drugie rodzinne miasto – Łódź. Ostatni raz przyjechał z żoną jesienią 1976 r. Sieradz przyznał mu Honorowe Obywatelstwo w 1963 r., a obydwa miasta w latach 80. XX w. nazwały ulice imieniem Arego Sternfelda, który został także patronem łódzkiego planetarium przy ul. Pomorskiej 16.
Na pomniku nagrobnym w Moskwie wyryto napis: „Per aspera ad astra” („Przez ciernie do gwiazd”). Mimo wielu trudności potrafił jednak dosięgnąć swoich młodzieńczych łódzkich marzeń i wytyczyć przyszłym pokoleniom drogę do gwiazd...
