Narutowicza. Poznaj dawną ulicę Dzielną i jej wyjątkowe budynki

Kamienica pod numerem 32 została zaprojektowana przez Gustawa Landau-Gutentegera, a należała do braci Chaima Mordki i Gersza Auerbachów. Budynek łączy głównie style architektury neorenesansowej i neoromańskiej. Można tu znaleźć fantazyjne detale, takie jak nietoperze o ludzkich twarzach. Po II wojnie światowej w kamienicy znajdowały się żydowska drukarnia, redakcja gazety oraz siedziba Związku Literatów i Dziennikarzy Żydowskich. Obecnie obiekt znajduje w rękach prywatnych.

Kamienicy pod Atlasami (bo tak powszechnie nazywany jest Gmach Pocztowej Kasy Oszczędności) często mylnie przypisuje się ten sam okres powstania, co całej zabudowie pl. Dąbrowskiego. Jednak budynek, który wyróżniają figury masywnych mężczyzn, powstał wcześniej niż gmach teatru, bo już na początku XX w. Mylić może dekoracja fasady, o której nieraz mówi się, że nawiązuje do… socrealizmu. Prawda jest taka, że ogromne rzeźby powstały już w 1925 r. Dodatkowym smaczkiem jest fakt, że figury stworzone przez Zygmunta Kowalewskiego i Feliksa Giecewicza to nie atlasi, a atlanty. Jaka jest różnica? Atlant to podpora w formie posągu mężczyzny, który dźwiga na ramionach balkon, zwieńczenie portalu albo inny element architektoniczny. Natomiast Atlas to tytan, brat Prometeusza, który został skazany na dźwiganie sklepienia nieba. Z tego wniosek, że kamienica powinna mieć nazwę nie „pod Atlasami”, a “pod Atlantami”.

Budynek Szkoły Zgromadzenia Kupców miasta Łodzi, który zdobi róg ulic Narutowicza i Uniwersyteckiej, powstał w wyniku konkursu ogłoszonego w 1904 r. Zaprojektowali go Gustaw Landau Gutenteger i Piotr Brukalski. Wzniesiona siedziba szkoły była jednym z pierwszych betonowych budynków w Polsce! Fasadę w stylu secesji wiedeńskiej zdobią trzy ryzality udekorowane ornamentami geometrycznymi. Dekoracja elewacji skupiona jest wokół kilku powtarzających się elementów: w górnych partiach są to wieńce laurowe z przeplatanymi wstęgami oraz trójdzielne okna z wieńczącymi je, spłaszczonymi łukami. Fasadę upiększa także wieża, nakryta blaszaną kopułą. Po przekroczeniu progu budynku za przedsionkiem zobaczyć można klatkę schodową, wyłożoną oryginalnymi kaflami z motywem wieńca laurowego i elementami dekoracji roślinnej.

Wnętrze szkoły zostało zaprojektowane z dużym naciskiem na praktyczność rozwiązań architektonicznych – dwadzieścia sal wykładowych, dwie aule i wiele innych pomieszczeń dawało ogromne możliwości edukacyjne. Budynek pełnił swoją pierwotną funkcję aż do roku 1939. Po zakończeniu II wojny światowej został przekazany Uniwersytetowi Łódzkiemu, a od 2015 r. jest siedzibą Rektoratu Uniwersytetu Łódzkiego.