Bohater ludzi pracy - Aleksy Rżewski

1 maja, w dniu Święta Pracy spotkaliśmy się na Starym Cmentarzu w Łodzi aby uczcić pamięć Aleksego Rżewskiego - pierwszego prezydenta Łodzi w wolnej Polsce po 1918 r., bohatera rewolucji 1905 r., opiekuna ludzi pracy, zasłużonego członka PPS. Na symbolicznym grobie prezydenta, kwiaty złożyli przedstawiciele władz miejskich - Wiceprezydent Miasta Łodzi Małgorzata Moskwa-Wodnicka, Przewodniczący Rady Miejskiej w Łodzi Bartosz Domaszewicz i Wiceprzewodnicząca Rady Miejskiej w Łodzi Paulina Setnik.

fot. Patryk Wacławiak / UMŁ
5 zdjęć
ZOBACZ
ZDJĘCIA (5)

Aleksy Rżewski to postać szczególnie związana z Świętem Pracy 1 maja, przede wszystkim poprzez tradycje PPS. To właśnie polscy socjaliści organizowali pierwsze spontaniczne manifestacje pamięci ludzi pracy. Obchody dnia 1 Maja na świecie zaczęły się w 1899 roku jako upamiętnienie strajku chicagowskich robotników na rzecz 8-godzinnego dnia pracy (miały one miejsce w 1886 roku).

Rżewski był aktywnym członkiem PPS, bohaterem rewolucji 1905 roku. W czasach rewolucji był orędownikiem rozwoju i powszechnego kształcenia robotników. Brał udział w walkach na ulicach, nie unikał ryzyka, w wyniku czego często zostawał ranny. Znany z wielu brawurowych akcji oraz ucieczek.

Aleksy Rżewski został prezydentem Łodzi w 1919 roku. Zastał miasto bardzo staroświeckie i pozbawione wygód: z niewielką liczbą szkół, słabą infrastrukturą i poziomem usług komunalnych. Na reformy czekał np. transport publiczny, ośrodki edukacji, wychowania i kultury.

Osiągnięcia prezydenta Aleksego Rżewskiego:

  • Z inicjatywy prezydenta Rada Miejska w Łodzi, jako pierwsza w Polsce 16 grudnia, wprowadziła nową uchwałę w sprawie obowiązku szkolnego dla dzieci 7-14 lat.
  • W latach 1919/1920 naukę podjęło 51 tys. łódzkich dzieci z 70 tys. objętych obowiązkiem szkolnym. Rodziców zachęcano do prowadzenia dzieci do szkół poprzez darmowe śniadania lub zaopatrywanie małych uczniów w odzież i podręczniki.
  • Otworzono również szkołę dla dorosłych zwaną „miejskim uniwersytetem”
    oraz podjęto się rozbudowy sieci szkół.
  • Samorząd przejął utworzoną wcześniej Miejską Bibliotekę Publiczną, utworzono m.in. bibliotekę dla dzieci.  
  • Miasto uzyskało 1/3 udziałów w Spółce Kolei Elektrycznej Łódzkiej i tym samym wpływ na kształtowanie miejskiej sieci tramwajowej, kierunki linii itp.
  • Rżewski został zapamiętany jako inicjator wielkiej idei kanalizacji miasta. W mieście zaczęły powstawać miejskie łaźnie, a nowe szkoły wyposażone były w umywalnie.
  • Zainicjował budowę Parku Ludowego (później Park im. Józefa Piłsudskiego).

Po zakończeniu prezydentury Rżewski był naczelnikiem Urzędu Stanu Cywilnego w Łodzi, następnie starostą łódzkim. Był prezesem, twórcą, przewodniczącym i członkiem licznych towarzystw i stowarzyszeń. Na początku II wojny światowej został aresztowany i prawdopodobnie rozstrzelany w Lesie Łagiewnickim.

Aleksy Rżewski nie ma w Łodzi pomnika. Upamiętnia go symboliczny grób na Starym Cmentarzu. Miejsce pochówku nie jest znane. Przypominają go także portrety wiszące w łódzkim magistracie, m.in. u wejścia do Dużej Sali Obrad Rady Miejskiej. Przechodnie, zwłaszcza młodzież, mogą również odwiedzić podwórko przy Wólczańskiej 61, gdzie znajduje się mural. Także w Lesie Łagiewnickim zlokalizowana jest mogiła pamiątkowa, w miejscu, gdzie Niemcy rozstrzelali łódzką inteligencję, w tym Aleksego Rżewskiego.

Polecane aktualności

healthy cities

Dołącz do wyzwania Healthy Cities

MM / KS

Ruszyła piąta edycja wyzwania Healthy Cities, corocznej inicjatywy Grupy LUX MED, która łączy… więcej

Pamięć protestem przeciw wojnie. 80. rocznica spalenia więźniów Radogoszcza i zakończenia okupacji niemieckiej w Łodzi

Katarzyna Zielińska / Oddział Dziedzictwa Łodzi

80. lat temu doszło do ostatniej w okresie okupacji Łodzi zbrodni wojennej. Tuż przed wkroczeniem… więcej

Program szkoleniowy 3E – Edukacja o Efektywności Energetycznej

AK / KS

W Łodzi w dniach 20-22.11.2024 r. w ramach programu 3E-Edukacja o Efektywności Energetycznej odbyły… więcej

Pod hasłem „Dusza Europy” 19 i 20 listopada 2024 r. w Krakowie odbyła się IX edycja Kongresu Ekonomii Wartości Open Eyes Economy Summit.

MM / KS

Zaproszeni prelegenci i prelegentki rozmawiali o przyszłości Europy oraz wyzwaniach, przed którymi… więcej

Nowa siedziba Departamentu Finansów Publicznych UMŁ

Od listopada Biuro Egzekucji Administracyjnej i Windykacji, Wydział Budżetu oraz Wydział Finansowy… więcej

Kontakt