Wybitna łodzianka „zasiadła” przed Muzeum Tradycji Niepodległościowych. Odsłonięto rzeźbę-ławeczkę Haliny Szwarc-Kłąb

Przed siedzibą Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi przy ulicy Gdańskiej 13 stanęła ławeczka Haliny Szwarc-Kłąb. Łodzianka była w okresie II wojny światowej agentką wywiadu Polskiego Państwa Podziemnego, zaś po wojnie profesorem nauk medycznych oraz pomysłodawczynią powstania Uniwersytetu III Wieku. Miejsce postawienia rzeźby nie jest przypadkowe, bowiem w 1944 roku Halina Szwarc-Kłąb została osadzona przez niemieckie władze okupacyjne więzieniu przy ulicy Gdańskiej, w którym obecnie mieści się muzeum.

Fot. Paweł Łacheta/UMŁ
6 zdjęć
Fot. Paweł Łacheta/UMŁ
Fot. Paweł Łacheta/UMŁ
Fot. Paweł Łacheta/UMŁ
Fot. Paweł Łacheta/UMŁ
Fot. Paweł Łacheta/UMŁ
ZOBACZ
ZDJĘCIA (6)

- Pamięć zbiorowa i pamięć historyczna wymaga ponawiania świadectw i opieki nad znakami pamięci oraz kamieniami milowymi tradycji. Bez tego ginie owa pamięć i słabnie narodowa świadomość. Ze strony rodziny chcę wyrazić ogromne podziękowanie inicjatorom i wykonawcom rzeźby naszej mamy. Dzięki temu świadectwo jej dokonań zostanie utrwalone. Mama miała ogromne zasługo zarówno w zasługach wojennych i cywilnych. Była dzielnym żołnierzem, ale też wielkim społecznikiem. Pod koniec życia uznała, że trzeba napisać i opublikować pamiętniki. Wcześniej niechętnie wracała do czasów wojny, jedynie, by wspominać swoich przyjaciół z okresu konspiracji. Była bowiem osobą niesłychanie skromną. Kładła jednak nacisk na to, by pamięć i szacunek był należny tym, którzy oddali swoje życie za ojczyznę   - powiedział prof. Andrzej Szwarc, syn Haliny Szwarc-Kłąb.

 - Wojna szybko czyni z młodzieży ludzi dorosłych, uczy ich także walki. Tak było w przypadku młodziutkiej Haliny, bo czy można sobie wyobrazić, że siedemnastolatka zbiera tajne informacje i pisze raporty dla podziemia na biurku gestapowca? A tak się działo. Działała w świecie tajnych operacji wywiadowczych, w strategicznym wywiadzie Armii Krajowej. Zdobywała informacje dla RAF-u o celach wojskowych w porcie w Hamburgu. Dla sztabowców alianckich rewelacją były jej informacje o stratach, jakie ponosiły wielkie jednostki armii niemieckiej na froncie wschodnim, zdobyte podczas pracy w medycznym archiwum berlińskim. Miała stalowe nerwy i była silna, potrafiła przetrwać tortury i więzienie, a tylko przysłowiowy łut szczęścia uchronił ja od rozstrzelania. Upamiętniamy dzisiaj Halinę Szwarc-Kląb, ale pamiętamy jednocześnie o tych wszystkich kobietach, także łodziankach, które jako żołnierze wzięły udział w II wojnie światowej i walczyły o niepodległą Polskę z bronią w ręku, ratując rannych, czy działając na tajnym froncie. - powiedziała wiceprezydent Łodzi Małgorzata Moskwa-Wodnicka.

Halina Szwarc-Kłąb urodziła się w 1923 roku w Łodzi. Nauki pobierała w prestiżowym łódzkim prywatnym Gimnazjum Żeńskim Humanistycznym Heleny Miklaszewskiej, znajdującym się przy ulicy Gabriela Narutowicza 59a. Po wybuchu II wojny światowej działalność konspiracyjną rozpoczęła w już w 1939 roku. Była łączniczką i kolporterką prasy konspiracyjnej. Brała udział w akcji „N”. Z polecenia dowództwa nauczyła się języka niemieckiego i podpisała volkslistę, powołując się na niemieckie pochodzenie babki. Od 1943 roku skierowana została do wywiadu na terenie Niemiec, w ramach działań komórki Oddziału II Okręgu Łódzkiego Armii Krajowej. Pierwsze zadania w wywiadzie realizowała w Kaliszu, później - w Wiedniu, Hamburgu, Berlinie i Monachium. Jej raporty przyczyniły się m.in. do zbombardowania celów wojskowych w Hamburgu, za co otrzymała angielski brązowy Krzyż Zasługi. Aresztowana została w Łodzi w maju 1944 roku, a następnie osadzona w więzieniu przy ulicy Gdańskiej 13. Poddawana była okrutnym torturom i została skazana na karę śmierci. W niemieckim więzieniu przebywała do stycznia 1945 roku. Udało jej się zbiec w czasie ewakuacji aresztu. W okresie stalinowskim prześladowana była za działalność w Armii Krajowej. Pomimo szykan władz komunistycznych zaangażowała się w pracę naukową, którą realizowała w Poznaniu i w Warszawie. Spopularyzowała ideę edukacji i aktywnego życia seniorów. W stolicy naszego kraju stworzyła pierwszy w Polsce Uniwersytet III Wieku, który obecnie nosi jej imię. W 2000 roku otrzymała Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Pochowana została na cmentarzu powązkowskim w Warszawie. W Łodzi upamiętniona została wcześniej tablicą umieszczoną w murze dawnego więzienia na Radogoszczu, a także muralem namalowanym na ścianie kamienicy przy ulicy Organizacji „Wolności i Niezawisłość” 10.

Przewodniczący Rady Miejskiej w Łodzi Marcin Gołaszewski przytoczył uchwałę Rady, dotyczącą ustanowienia rzeźby Haliny Szwarc-Kłąb na rogu ulicy Legionów z ulicą Gdańską.

- Historia łączy się z teraźniejszością, która dziś przeżywamy, ale jednocześnie emanuje w przyszłość. Jesteśmy tu jako przedstawiciele różnych pokoleń, mając świadomość, że dziś brakuje nam bohaterów i osób takich, jak Halina Szwarc-Kłąb. Osób, które pozwolą nam być razem, szczególnie w przededniu Narodowego Święta Niepodległości. Niech takie symbole, takie osoby jak ona, odważna łodzianka, będą wzorem dla przyszłych pokoleń i elementem łączącym nas pod biało-czerwoną flagą – powiedział przewodniczący Marcin Gołaszewski.

Rzeźba Haliny Szwarc-Kłąb stanęła przed siedzibą Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi dzięki środkom finansowym Urzędu Miasta Łodzi oraz Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku w ramach programu pn. “Rzeźba w przestrzeni publicznej dla Niepodległej 2021”, którego realizatorem jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Autorem projektu jest dr Marcin Mielczarek, łódzki rzeźbiarz, absolwent Akademii Sztuk Pięknych imienia Władysława Strzemińskiego w Łodzi, autor i współautor licznych, figuratywnych realizacji rzeźbiarskich w przestrzeni publicznej, w tym także w łódzkich.

Polecane aktualności

Pamiętamy i będziemy pamiętać! 84. rocznica Zbrodni Katyńskiej

Tomasz Walczak / BRP

„Piąta rano. Od świtu dzień zaczął się szczególnie. Wyjazd karetką więzienną w celkach (straszne!).… więcej

Rusza akcja "5 dla Ziemi"

MM / KS

Organizatorami tej charytatywnej inicjatywy z okazji zbliżającego się Dnia Ziemi (22 kwietnia) są… więcej

Kwiaty na imieniny Marszałka. Łodzianie złożyli hołd Józefowi Piłsudskiemu

Tomasz Walczak / BRP

Dochowując corocznej imieninowej tradycji członkowie Społecznego Komitetu Pamięci Józefa… więcej

Łódź na konferencji inaugurującej projekt „Partnerstwo: Środowisko dla Rozwoju”

MM / KS

Wydarzenie zostało zorganizowane pod egidą Ministerstwa Klimatu i Środowiska. więcej

Międzynarodowy Dzień Kobiet. Łódź pamięta o kobietach-bohaterkach

Tomasz Walczak / BRP

Z okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet przed pomnikiem-ławeczką Haliny Szwarc-Kłąb przedstawiciele… więcej

Kontakt