- W 81. rocznicę przemianowania Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową oddajemy hołd i cześć tym, którzy poświęcili się dla nas, byśmy dziś mogli stać tutaj w wolnym i niepodległym kraju. Dla każdego z pokoleń pomnik, przed którym dziś stoimy symbolizuje, co innego. To trud, emocje i smutne chwile, dla tych, którzy to przeżyli. Dla młodszych pokoleń, to symbol patriotyzmu i odwagi naszych poprzedników. Mam nadzieję, że ten pomnik będzie też symbolizował, jak wiele trzeba poświęcić, by żyć w niepodległym i suwerennym kraju. Dlatego musimy codziennie dokładać cegiełkę do tego czynu - powiedział wiceprezydent Łodzi Adam Wieczorek.
- II wojna światowa to karta z polskiej historii zapisana patriotyzmem i heroizmem oraz bohaterstwem i gotowością oddania własnego życia dla niepodległości i dobra Polski. Patriotyzm dziś to nie tylko pamięć i wspominanie tych czynów, ale też zobowiązanie wobec historii, z których wynika bardzo wiele lekcji dla przyszłości. Dziś zatem oddając hołd wszystkim tym, którzy są obecni na dzisiejszych uroczystościach, a walczyli o wolną i niepodległą ojczyznę, spoglądać należy w kierunku młodych ludzi, na których ciąży odpowiedzialność za pamięć o Armii Krajowej i jej dziejach, ale też budowa Polski wolnej, suwerennej i silnej - powiedział przewodniczący Rady Miejskiej w Łodzi Marcin Gołaszewski.
14 lutego 1942 roku Związek Walki Zbrojnej został przemianowany na Armię Krajową, będącą podziemną częścią Sił Zbrojnych RP podległych konstytucyjnym władzom państwowym działającym na obczyźnie. Akt ten wyraźnie ukazywał, że istnieją trzy części Polskich Sił Zbrojnych: Armia Polska na Zachodzie, Armia Polska w ZSRS i Armia Krajowa, z których ta ostatnia prowadziła najintensywniej wówczas walkę zbrojną. Innym powodem zmiany nazwy był proces scalania wszystkich konspiracyjnych sił zbrojnych w Polsce.
W momencie maksymalnej zdolności bojowej (lato 1944 roku) siły Armii Krajowej liczyły około 390 tysięcy osób, w tym 10,8 tysięcy oficerów. Zadaniem AK było tworzenie struktur wojskowo-organizacyjnych podczas okupacji dla mobilizacji społeczeństwa do walki, ochrona Polskiego Państwa Podziemnego oraz odtworzenie sił zbrojnych na czas otwartej walki, czyli przygotowanie kraju do powstania powszechnego.
Oddziały Polski Walczącej dokonały w latach 1942–1945 ponad 110 tysięcy akcji zbrojno-dywersyjnych, z czego 6243 przeprowadzono przez siły partyzanckie. Wiązały one w okupowanej Polsce siły niemieckie oceniane na 850 batalionów. Dzięki zjednoczeniu wysiłków można było zaplanować śmiałe przedsięwzięcia militarne, np. plan powstania strefowego pod kryptonimem „Burza”. Opierając się na setkach tysięcy żołnierzy-ochotników, przygotowano plany odtworzenia sił zbrojnych, które miały kontynuować walkę jako regularne wojsko. Nazwa Armia Krajowa jednoczyła także ludzi po jej formalnym rozwiązaniu.
Oficjalnie Armia Krajowa została rozwiązana 19 stycznia 1945 roku, ale organizacje, które pozostały w konspiracji i prowadziły pracę niepodległościową, walcząc z komunistycznym okupantem, przyjmowały nazwy typu: Ruch Oporu Armia Krajowa, Armia Krajowa Obywateli czy Okręg Wileński AK. W relacjach z okresu powojennego zazwyczaj pojawiają się określenia: „to nasi Akowcy” dla oznaczenia zbrojnego podziemia niepodległościowego. Także w późniejszym okresie nazwa AK była jednym z najważniejszych symboli niepodległości.
Łódzki pomnik Armii Krajowej znajduje się na placu Hallera. Powstał dzięki inicjatywie łódzkiego środowiska żołnierzy AK. Projekt pomnika przygotowała Wiktoria Leszczyńska-Pabich z firmy Visualize, wcześniej wygrywając konkurs przygotowany przez Politechnikę Łódzką i Okręg Łódź Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Monument sfinansowało Miasto Łódź. Odsłonięto go w marcu 2019 roku.
