Pałac Izraela K. Poznańskiego wraz z biurem fabrycznym i przędzalnią wysoką

 UL. OGRODOWA 15-17 

Izrael Poznański uważany za jednego z najważniejszych fabrykantów XIX wiecznej Łodzi, zaczynał od skromnej tkalni i sklepu. Jego pierwszy budynek fabryczny powstał w 1872 roku i stanowił zaledwie zapowiedź ogromnego imperium bawełnianego powstającego wzdłuż ul. Ogrodowej w ciągu następnych 50 lat. Budowany etapami zespół fabryczny ostatecznie składał się z kilkunastu obiektów w tym z: tkalni, przędzalni, bielnika, apretury, farbiarni, drukarni tkanin oraz budynków pomocniczych. Całość założenia zaprojektował wybitny łódzki architekt Hilary Majewski. Monumentalnym ceglanym budynkom nadał formy charakterystyczne dla architektury obronnej oraz neorenesansu włoskiego. Obecnie na terenie obiektu działa centrum kulturalno-rozrywkowe „Manufaktura” wraz z czterogwiazdkowym hotelem „Andels”.

 

Pałac Izraela K. Poznańskiego ze względu na swoją formę i dekorację nazywany łódzkim Luwrem, stanowił główną siedzibę przedsiębiorstwa założonego przez fabrykancką rodzinę Poznańskich. Powstawał w latach 1888 – 1903 według projektów kilku architektów: Juliusza Junga, Hilarego Majewskiego, Adolfa Zeligsona oraz Dawida Rosenthala. Pałac miał bardzo rozbudowany i nietypowy jak na tego typu obiekt, program funkcjonalny, tak podkreślany zwykle charakter rezydencjonalny był w rzeczywistości mocno zredukowany, mieściły się tu za to pomieszczenia reprezentacyjne, recepcyjne, hotelowe, a nawet magazynowo-handlowe. Główna bryła budynku stojącego u zbiegu ulic Ogrodowej i Zachodniej utrzymana jest w stylu eklektycznym z przewagą motywów charakterystycznych dla neorenesansu włoskiego i francuskiego oraz neobaroku. Poza bogatą dekoracją zewnętrzną w dobrym stanie zachowały się także wnętrza pałacowe, ze szczególnie reprezentacyjną salą lustrzaną na czele. Na przełomie lat 50. i 60. XX wieku wzdłuż ulicy Zachodniej dobudowano skrzydło północne, będące obecnie siedzibą Urzędu Skarbowego.

Od 1975 roku w pałacu mieści się Muzeum Historii Miasta Łodzi. W ramach wystaw stałych muzeum prezentuje m.in. gabinety biograficzne wybitnych osobistości związanych z Łodzią: Karla Dedeciusa, Jana Karskiego, Jerzego Kosińskiego, Artura Rubinsteina, Aleksandra Tansmana, Juliana Tuwima.

 

Dawna Przędzalnia zakładów Izraela K. Poznańskiego jest jednym z największych budynków przemysłowych wzniesionych w XIX-wieku na ziemiach polskich i jednym z największych obiektów tego typu w Europie. Powstawał w latach 1876-1878. Autorstwo projektu nie jest jednoznacznie znane, przypisuje się je Hilaremu Majewskiemu lub Juliuszowi Jungowi. Liczącemu 170 m długości czteropiętrowemu ceglanemu budynkowi został nadany charakter obronny przez wprowadzenie czterech górujących nad masywną bryłą wież oraz zastosowaniu motywów charakterystycznych dla średniowiecznej architektury obronnej. Po rewitalizacji założenia fabrycznego przeprowadzonej na szeroką skalę w 2008 roku, wnętrza dawnej przędzalni zaadaptowane zostały na potrzeby czterogwiazdkowego hotelu „Andels”, mieści się w nich do dziś.

 

Kantor fabryczny to trzykondygnacyjny budynek wzniesiony w 1885 roku pomiędzy bramą fabryczną a założeniem pałacowym. Utrzymane w duchu eklektyzmu elewacje kantoru są interesującą próbą uzyskania architektury „przejściowej” pomiędzy surową zabudową przemysłową, a eleganckim reprezentacyjnym pałacem. Efekt ten uzyskano stosując odmienne opracowanie elewacji zwróconych w stronę siedziby właściciela, oraz inne ceglane skierowanych na zabudowania fabryczne. W  latach 1899-1907 budynek kantoru uległ rozbudowie, która była powiązana z jednoczesną przebudową pałacu. Na parterze budynku zachowały się autentyczne wnętrza biurowe.