Артыкул

Szkoła na Księżycu. Pamięci łódzkich pedagogów i uczniów tajnych kompletów z okresu niemieckiej okupacji

Na budynku Szkoły Podstawowej nr 114 im. prof. Jana Dembowskiego w Łodzi odsłonięto tablicę poświęconą nauczycielom, którzy w czasie okupacji niemieckiej, w latach 1939-1942 prowadzili tajne nauczanie: Antoninie Chrzczonowicz i Janowi Włodarskiemu. Konspiracyjną nazwą nielegalnych wówczas kompletów była „Szkoła na Księżycu”.

Fot. Andrzej Janecki/UMŁ
3 фото
Fot. Andrzej Janecki/UMŁ
Fot. Andrzej Janecki/UMŁ
Fot. Andrzej Janecki/UMŁ
ДИВІТЬСЯ
ФОТО (3)

- Odsłaniamy tablicę poświęconą dwojgu młodym, uzdolnionym i ambitnym nauczycielom, którzy w czasie okupacji niemieckiej kształcili w najtrudniejszych warunkach. A jednak nie mieli wątpliwości, że trzeba dzieciom zorganizować nauczanie. To przykład bohaterstwa, patriotyzmu, a na tamte czasy także niezwykłej odwagi. Takich nauczycieli było bardzo wielu, ponad 8 tysięcy w całej Polsce. Dziś trudno sobie wyobrazić, jak można było być karanym za to, że uczy się pisania i czytania w jakimkolwiek języku. Dlatego musimy pamiętać o ich heroizmie - powiedziała wiceprezydent Łodzi Małgorzata Moskwa-Wodnicka.

Antonina Chrzczonowicz ukończyła Państwowe Gimnazjum Żeńskie im. E. Szczanieckiej oraz Państwowe Pedagogium, w którym rozpoczęła pracę, jako nauczycielka Szkoły Ćwiczeń, znanej z nowatorskich metod nauczania. Z jej zapisek wynika, że o rozpoczęciu tajnego nauczania zadecydowały same dzieci, spontaniczne zgłaszając się na zajęcia. Na miejsce nauczania przeznaczyła duży pokój w mieszkaniu swoich rodziców przy ulicy Stefana Batorego 66. Uczyła dzieci języka polskiego, geografii, biologii i matematyki. Stosowała nowoczesne jak na ówczesne standardy metody. Rozwijała w dzieciach inicjatywę, umiejętność zgłaszania własnych tematów zajęć, uczenia się poprzez zabawę. Tworzyła dobrą atmosferę, aby wyrwać dzieci okupacyjnego koszmaru. Wkrótce chęć pomocy w prowadzeniu lekcji zgłosił Janusz Włodarski. Był instruktorem ZHP, artystą, konspiratorem i członkiem Szarych Szeregów.  Ukończył Gimnazjum i Liceum im. Mikołaja Kopernika. Zamierzał wstąpić do Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Uczył młodych Polaków rysunku. W szkole realizowano program 7-klasowej szkoły powszechnej. Zajęcia odbywały się od godziny 8 do 16.

Obydwoje nauczyciele zostali aresztowani na przełomie lat 1941/1942. 30 Grudnia 1941 roku aresztowano Janusza Włodarskiego. Niemcy zamęczyli go podczas śledztwa - zmarł 17 listopada 1942 roku w więzieniu przy ul. Seweryna Sterlinga Sterlinga. Antonina Chrzczonowicz została aresztowana 28 stycznia 1942 roku. Przeszła obozy koncentracyjne w Oświęcimiu, Brzezince, Ravensbruk, Malhof, Buhenwald. Po wojnie ukończyła studia medyczne i pracowała z dziećmi, jako lekarz psychiatra.

ДИВІТЬСЯ ТАКОЖ

Kontakt