Kartka z kalendarza. „I skrzypce przestały grać” – 80 lat od tragedii Romów

Równo 80 lat temu Niemcy przystąpili do wywózki Romów z podobozu cygańskiego w Litzmannstadt Getto.

fot. NAC
Wejście na teren obozu Romów w 1942 roku.

5 stycznia 1942 roku Niemcy rozpoczęli wywózkę Romów z podobozu cygańskiego utworzonego na terenie Litzmannstadt Getto. Późną jesienią 1941 roku w kwadracie dzisiejszych ulic Wojska Polskiego, Obrońców Westerplatte, Sikawskiej i Głowackiego (na niewielkim obszarze 019 km kw.) wyodrębniono tzw. obóz cygański. Zamknięto tam ponad 5 tysięcy Cyganów: Romów i Sinti z Burgenlandu z pogranicza austriacko-węgierskiego. Przywieziono ich do Łodzi w bydlęcych wagonach w dniach 5-9 listopada 1941 r. Wśród 5007 osób było 2689 dzieci. 

Mieszkali w strasznych warunkach sanitarnych – na terenie obozu nie było latryn, łaźni, wody. Wkrótce wybuchła epidemia tyfusu, która zdziesiątkowała ludność. W ciągu siedmiu tygodni zmarło 719 Romów, którzy byli grzebani na terenie cmentarza żydowskiego w zbiorowych mogiłach. Po kilku tygodniach koszmaru, 5 stycznia 1942 roku, Niemcy rozpoczęli wywózkę Romów do obozu w Chełmnie nad Nerem, gdzie do 12 stycznia wszystkich zamordowano. Ponoć byli wśród nich przedstawiciele romskiej elity.

Do dziś stoją kamienice, w których Romowie mieszkali, a także stara kuźnia, gdzie mieściła się kostnica. 10 stycznia 2004 roku odsłonięto tam pamiątkową tablicę, przed którą odbywają się rocznicowe uroczystości. Wewnątrz małego budynku organizowane są wystawy upamiętniające tragedię Romów, a jedna z nich nosiła tytuł „I skrzypce przestały grać”...

ZOBACZ TAKŻE

Polecane aktualności

Wiwat Biało-Czerwona!

Katarzyna Zielińska / Oddział Dziedzictwa Łodzi

Marsz ze 123-metrową flagą Polski uświetnił obchody Dnia Flagi Rzeczypospolitej Polskiej.… więcej

10. rocznica kanonizacji Papieża-Polaka

Patryk Wacławiak / BAM

W 10. rocznicę kanonizacji Świętego Jana Pawła II – pamiętamy o Honorowym Obywatelu Miasta Łodzi.… więcej

Pamiętamy i będziemy pamiętać! 84. rocznica Zbrodni Katyńskiej

Tomasz Walczak / BRP

„Piąta rano. Od świtu dzień zaczął się szczególnie. Wyjazd karetką więzienną w celkach (straszne!).… więcej

Rusza akcja "5 dla Ziemi"

MM / KS

Organizatorami tej charytatywnej inicjatywy z okazji zbliżającego się Dnia Ziemi (22 kwietnia) są… więcej

Kwiaty na imieniny Marszałka. Łodzianie złożyli hołd Józefowi Piłsudskiemu

Tomasz Walczak / BRP

Dochowując corocznej imieninowej tradycji członkowie Społecznego Komitetu Pamięci Józefa… więcej

Kontakt