Gawędy łódzkie. Kim byli i co robili w Łodzi osadnicy olęderscy?

Okres ożywienia gospodarczego na terenach XIX-wiecznej Łodzi wiązał się m.in. ze sprowadzeniem tzw. osadników olęderskich.

fot. Wikipedia
Jedna z osad olęderskich w Polsce

Za datę zamykającą historię Łodzi rolniczej i rozpoczynającą dzieje aglomeracji przemysłowej przyjmuje się rok 1823, gdy w miasteczku pojawili się pierwsi sukiennicy ze Śląska, Czech i Niemiec. Jednak już w ostatnich latach istnienia dawnej Rzeczypospolitej okolice Łodzi przeżywały okres pewnego ożywienia gospodarczego i nowego osadnictwa, które wyraźniej widać było w podłódzkich wsiach. Niektórzy właściciele ziemscy zaczęli tu sprowadzać tzw. osadników olęderskich. 

Osadnictwo to w minimalnym stopniu obejmowało autentycznych Holendrów, natomiast najważniejszą rolę odgrywał w nim czynnik niemiecki, choć również często i polski. Osadzeni na terenach poleśnych, które musieli wykarczować, tzw. olędrzy zwolnieni byli zwykle od pańszczyzny, w zamian zaś musieli płacić czynsz w gotówce. 

W ostatnich latach przedrozbiorowych na obszarze dzisiejszej Łodzi powstały trzy niewielkie osady olęderskie. Jedna z nich założona została na terenach po wyciętym lesie należącym do wsi Chojny i nosiła nazwę Holendry Choińskie, Dąbrówka albo Dąbrowa. Osada ta znajdowała się na granicy Zarzewa i Chojen. W 1790 roku właściciel dóbr Mileszki Jan Stetkiewicz na wylesionych gruntach na wschód od Widzewa założył maleńką osadę olęderską, która przyjęła nazwę od jego imienia – Janów. Zabudowania jej leżały na północ od obecnej linii kolejowej do Koluszek. Na terenach poleśnych należących do wsi Radogoszcz powstała w 1793 r. trzecia osada olęderska – Żabieniec, położona na zachód od terenu dzisiejszego stadionu Start.

ZOBACZ TAKŻE

Polecane aktualności

Pamięć protestem przeciw wojnie. 80. rocznica spalenia więźniów Radogoszcza i zakończenia okupacji niemieckiej w Łodzi

Katarzyna Zielińska / Oddział Dziedzictwa Łodzi

80. lat temu doszło do ostatniej w okresie okupacji Łodzi zbrodni wojennej. Tuż przed wkroczeniem… więcej

Grafika artystyczna promująca konkurs. W centralnym polu, na białym tle wielobarwny wielokąt, składający się z coraz większych figur geometrycznych, ułożonych centralnie względem siebie: kwadraty i wielokąty foremne. Na prawo od wielokąta prostopadłe, wielobarwne pasy w kolorach, tworzących wielokąt.

Stypendia artystyczne Miasta Łodzi 2025

Wydział Kultury

Rozpoczął się nabór wniosków o przyznanie w 2025 roku Stypendiów artystycznych Miasta Łodzi, w… więcej

Program szkoleniowy 3E – Edukacja o Efektywności Energetycznej

AK / KS

W Łodzi w dniach 20-22.11.2024 r. w ramach programu 3E-Edukacja o Efektywności Energetycznej odbyły… więcej

Pod hasłem „Dusza Europy” 19 i 20 listopada 2024 r. w Krakowie odbyła się IX edycja Kongresu Ekonomii Wartości Open Eyes Economy Summit.

MM / KS

Zaproszeni prelegenci i prelegentki rozmawiali o przyszłości Europy oraz wyzwaniach, przed którymi… więcej

Nowa siedziba Departamentu Finansów Publicznych UMŁ

Od listopada Biuro Egzekucji Administracyjnej i Windykacji, Wydział Budżetu oraz Wydział Finansowy… więcej

Kontakt