Gawędy łódzkie. Początek diaspory żydowskiej. Kiedy powstała pierwsza synagoga?

Wzrost liczby mieszkańców Łodzi w okresie porozbiorowym, na przełomie XVIII i XIX w., był w znacznym stopniu spowodowany napływem ludności żydowskiej, która zaczęła osiedlać się w naszym mieście. W 1793 r. w Łodzi mieszkały tylko trzy rodziny żydowskie liczące razem 11 osób. Spisy za 1809 r. wykazują już 98 osób wyznania mojżeszowego. W latach przed rozbiorami nie było tu zakazu osiedlania się Żydów, ale dopiero w XVIII w. spotykamy pierwszych przedstawicieli tej narodowości. Według danych z końca tego stulecia Żydzi stanowili zaledwie 6% ludności, a w 1808 r. – 13%. Ogólna liczba mieszkańców miasta też wzrastała. W 1798 r. łodzian jest już 369, w 1808 r. – 434, a w 1810 r. – 514, by wskutek wojen i epidemii w 1815 r. liczba ta spadła do 331 osób. Za datę powstania gminy żydowskiej w Łodzi przyjmuje się 1806 r. Pierwsza łódzka synagoga powstała w 1809 r. przy ul. Wolborskiej w narożniku Starego Rynku. Drewniany, kryty gontem budynek został wystawiony przez nowo powstający kahał łódzki, który uniezależniał społeczność żydowską od gminy lutomierskiej. Plac zakupiono za 165 zł od dawnego polizei-bürgermeistra, Józefa Aufschlaga, oficera armii pruskiej, który niezbyt chlubnie zapisał się w pamięci łódzkich mieszczan jako człowiek bezwzględny, przebiegły i pazerny. To za jego sprawą doszło do ostrego konfliktu w sprawie utworzenia gwardii narodowej w czasach Księstwa Warszawskiego, ale o tym już w następnym odcinku.