Gawędy łódzkie. Wesołe jest życie dzierżawcy, ale... do czasu

Historia Łodzi pokazuje, że nawet życie możnych panów nie zawsze było usłane różami. Niekiedy spotykali się z niezadowoleniem wyrażanym w bardzo zdecydowany sposób.

fot. Envato Elements
Zobowiązania wobec dzierżawców często były przedmiotem sporów, niekiedy bardzo ostrych.

Wytworzony w średniowieczu ustrój miasta uległ w kolejnych dwóch stuleciach niewielkim zmianom. Dawny przewodniczący samorządu miejskiego, czyli wójt, przemienił się w dożywotniego dzierżawcę ziemi stanowiącej jego uposażenie. Zastąpił go zaś na tym stanowisku tzw. landwójt, który stał na czele ławy miejskiej, liczącej zwykle trzech lub czterech ławników. Rada miejska z burmistrzem na czele, drugi z kolei organ władzy, składała się zwykle z czterech radnych. Zarówno landwójta, jak i ławników, burmistrza i radnych wybierali mieszczanie, a „pan miasta”, tzn. teoretycznie biskup włocławski, a praktycznie dzierżawca klucza łódzkiego – zatwierdzał ten wybór. W życiu władz miejskich dużą rolę odgrywał również miejscowy pisarz. 

Na urzędzie wójta łódzkiego przez kilkadziesiąt lat zasiadali w tym czasie przedstawiciele rodziny Karnisów. Mieszczanie łódzcy zobowiązani byli do opłat pieniężnych oraz czynszów w naturze i robocizny na rzecz właściciela miasta, biskupa włocławskiego, a w rzeczywistości, pośrednio, dzierżawcy dóbr łódzkich. Na tym tle dochodziło niekiedy do ostrych zatargów i sporów. Szczególnie w połowie XVIII w. bardzo poważnie zaostrzyły się stosunki między mieszczanami a dzierżawcami dóbr łódzkich. Np. w 1753 r. łodzianie – jak podają kroniki: „Porwali się na dzierżawcę dóbr biskupich pana Starczewskiego, pobili go kijami, poszarpali i podarli kontusz na nim”. Wkrótce potem dotkliwie poturbowano także jego oficjalistę – szlachcica Białkowskiego.

ZOBACZ TAKŻE

Polecane aktualności

Fot. P. Wacławiak, UMŁ.

Najukochańszym jubilatkom – moc życzeń! 602. rocznica lokacji Łodzi i 202. urodziny ulicy Piotrkowskiej

Tomasz Walczak / BAM

Kosze i wiązanki kwiatów, a przede wszystkim serdeczne życzenia złożyliśmy Łodzi, obchodzącej 29… więcej

„Rozmowy jak przy kawie”. Przed nami premiera ostatniego z pięciu tomów monografii Łodzi, przygotowanej na 600-lecie nadania praw miejskich

Tomasz Walczak / BAM

W najbliższy piątek, 18 lipca o godzinie 17 w Sali Lustrzanej Muzeum Miasta Łodzi przy ulicy… więcej

healthy cities

Dołącz do wyzwania Healthy Cities

MM / KS

Ruszyła piąta edycja wyzwania Healthy Cities, corocznej inicjatywy Grupy LUX MED, która łączy… więcej

Pamięć protestem przeciw wojnie. 80. rocznica spalenia więźniów Radogoszcza i zakończenia okupacji niemieckiej w Łodzi

Katarzyna Zielińska / Oddział Dziedzictwa Łodzi

80. lat temu doszło do ostatniej w okresie okupacji Łodzi zbrodni wojennej. Tuż przed wkroczeniem… więcej

Kontakt