Gawędy łódzkie. Wesołe jest życie dzierżawcy, ale... do czasu

Historia Łodzi pokazuje, że nawet życie możnych panów nie zawsze było usłane różami. Niekiedy spotykali się z niezadowoleniem wyrażanym w bardzo zdecydowany sposób.

fot. Envato Elements
Zobowiązania wobec dzierżawców często były przedmiotem sporów, niekiedy bardzo ostrych.

Wytworzony w średniowieczu ustrój miasta uległ w kolejnych dwóch stuleciach niewielkim zmianom. Dawny przewodniczący samorządu miejskiego, czyli wójt, przemienił się w dożywotniego dzierżawcę ziemi stanowiącej jego uposażenie. Zastąpił go zaś na tym stanowisku tzw. landwójt, który stał na czele ławy miejskiej, liczącej zwykle trzech lub czterech ławników. Rada miejska z burmistrzem na czele, drugi z kolei organ władzy, składała się zwykle z czterech radnych. Zarówno landwójta, jak i ławników, burmistrza i radnych wybierali mieszczanie, a „pan miasta”, tzn. teoretycznie biskup włocławski, a praktycznie dzierżawca klucza łódzkiego – zatwierdzał ten wybór. W życiu władz miejskich dużą rolę odgrywał również miejscowy pisarz. 

Na urzędzie wójta łódzkiego przez kilkadziesiąt lat zasiadali w tym czasie przedstawiciele rodziny Karnisów. Mieszczanie łódzcy zobowiązani byli do opłat pieniężnych oraz czynszów w naturze i robocizny na rzecz właściciela miasta, biskupa włocławskiego, a w rzeczywistości, pośrednio, dzierżawcy dóbr łódzkich. Na tym tle dochodziło niekiedy do ostrych zatargów i sporów. Szczególnie w połowie XVIII w. bardzo poważnie zaostrzyły się stosunki między mieszczanami a dzierżawcami dóbr łódzkich. Np. w 1753 r. łodzianie – jak podają kroniki: „Porwali się na dzierżawcę dóbr biskupich pana Starczewskiego, pobili go kijami, poszarpali i podarli kontusz na nim”. Wkrótce potem dotkliwie poturbowano także jego oficjalistę – szlachcica Białkowskiego.

ZOBACZ TAKŻE

Polecane aktualności

Pamięć protestem przeciw wojnie. 80. rocznica spalenia więźniów Radogoszcza i zakończenia okupacji niemieckiej w Łodzi

Katarzyna Zielińska / Oddział Dziedzictwa Łodzi

80. lat temu doszło do ostatniej w okresie okupacji Łodzi zbrodni wojennej. Tuż przed wkroczeniem… więcej

Grafika artystyczna promująca konkurs. W centralnym polu, na białym tle wielobarwny wielokąt, składający się z coraz większych figur geometrycznych, ułożonych centralnie względem siebie: kwadraty i wielokąty foremne. Na prawo od wielokąta prostopadłe, wielobarwne pasy w kolorach, tworzących wielokąt.

Stypendia artystyczne Miasta Łodzi 2025

Wydział Kultury

Rozpoczął się nabór wniosków o przyznanie w 2025 roku Stypendiów artystycznych Miasta Łodzi, w… więcej

Grafika artystyczna promująca konkurs. Na białym tle czarne kształty odwzorowujące atrybuty dziedzin sztuki - stalówka, kamera, gitara, aparat fotograficzny, pędzel. Czarne kształty dopełniają oczy i uśmiechy w kolorach Miasta.

ŁÓDŹ PEŁNA KULTURY – konkurs dla NGO na działania kulturotwórcze!

Wydział Kultury

"Łódź Pełna Kultury 2025" - wystartowała kolejna edycja konkursu organizowanego przez Wydział… więcej

Program szkoleniowy 3E – Edukacja o Efektywności Energetycznej

AK / KS

W Łodzi w dniach 20-22.11.2024 r. w ramach programu 3E-Edukacja o Efektywności Energetycznej odbyły… więcej

Samorodki - cykl ceramicznych rzeźb sensorycznych w łódzkiej Palmiarni

Aleksandra Nowacka / Palmiarnia

Palmiarnia w Łodzi serdecznie zaprasza w dniach 3-29 grudnia 2024 r. na wystawę rzeźb sensorycznych… więcej

Kontakt