Etnograf na Grembachu, czyli jak badać łódzkie/ludzkie historie
Prowadzenie: dr Aleksandra Krupa
19 grudnia (sobota) o godzinie 17.00
Etnografa, który prowadzi badania w mieście ciekawi to, w jaki sposób ludzie – mieszkańcy i użytkownicy miasta, organizują przestrzeń, nadają jej znaczenia. Interesuje go też przeszłość miejsc i to, jak wpływa ona na dzisiejszy krajobraz miasta. Aby „opowiedzieć miasto”, etnograf podąża najczęściej za miejskimi narracjami, czyli wspomnieniami i opowieściami mieszkańców. Zbierane przez niego relacje odnoszą się więc najczęściej do tego, co zapisane w indywidualnym doświadczeniu, w pamięci rodzinnej; pozwalają rekonstruować przeszłość miejsc także w tych jej aspektach, które umykają niekiedy „historii oficjalnej” – w kontekście biograficznym, osobistym, emocjonalnym.
O tym, jak badać łódzkie/ludzkie historie i co z tego wynika, opowiemy na przykładzie badań przeprowadzonych na Grembachu – osiedlu robotniczym, które powstało pod koniec XIX wieku i „od zawsze” związane było z łódzką Fabryką Nici. Zajrzymy w wybrane miejsca, przywołamy wspomnienia mieszkańców, poszukamy śladów przeszłości.
Sojusz historii z antropologią kulturową w ramach przedstawień skansenowskich
Prowadzenie: dr Damian Kasprzyk
20 grudnia (niedziela) o godzinie 17.00
Wykład zostanie poświęcony kilku współczesnym kierunkom historiografii, które w zależności od szczegółowych ujęć określamy mianem mikrohistorii, historii antropologicznej, historii oddolnej, etnohistorii itp. Cechą ich wszystkich jest uwzględnienie perspektywy antropologicznej, które zasadniczo skutkuje spojrzeniem na dzieje z perspektywy jednostki lub małej społeczności, analizą konkretnych wydarzeń umożliwiających wgląd w mentalność a nawet emocje uczestników wydarzeń. Kluczowymi kategoriami stają się w tym wypadku codzienność i doświadczenie, które klasyczna historiografia marginalizowała.
Teatr w robotniczej Łodzi (od "Kobiety z gminu" do "Brygady szlifierza Karhana")
Prowadzenie: prof. zw. dr hab. Anna Kuligowska-Korzeniewska
21 grudnia (poniedziałek) o godzinie 17.00
W latach 1865-1895 w Łodzi wyrosły wielkie przędzalnie i osiedla fabryczne, m.in. Karola Scheiblera przy Wodnym Rynku i na Księżym Młynie oraz Izraela Kalmanowicza Poznańskiego przy ulicy Ogrodowej. Jak pisano w roku 1901: „Górą przewalały się potoki złota, ale to złoto cudzoziemców były nieczułe na błagania sztuki, dołem tłum wielki wpatrywał się z tęsknotą w bramy teatru, ale tłum ten roboczy nie miał ani czasu, ani możności finansowej, by scenie polskiej byt trwały na łódzkim bruku zapewnić”.
Celem wystąpienia jest prezentacja wysiłków zmierzających – zgodnie z charakterem miasta – do udostępnienia robotnikom sztuki teatralnej, poczynając od przedstawień popularnych po zaniżonych cenach już w latach 70-tych XIX wieku, przez urządzanie specjalnych teatrów dla publiczności robotniczej (Teatr Scheiblerowski, 1898), wreszcie podjęcie szerokiej akcji edukacyjnej (dyrekcja Aleksandra Zelwerowicza, 1908-1911, oraz Andrzeja Mielewskiego, 1910-1913). W okresie międzywojennym szczególne znaczenie miała Scena Robotnicza pod kierunkiem Witolda Wandurskiego (1923-1925) oraz dyrekcja Karola Adwentowicza (1929-1930).
Po wojnie, w politykę budowy nowego ustroju, wpisał się najmocniej Teatr Nowy pod dyrekcją Kazimierza Dejmka, któremu początek dała w roku 1949 sztuka czeskiego robotnika Vaška Káňi pt. „Brygada szlifierza Karhana”. Aktorzy, aby ją odegrać, poznawali pracę robotników w Widzewskiej Fabryce Maszyn, a następnie zapraszali ich na przedstawienie. W następnych latach akcję popularyzacji teatru wśród robotników prowadziły związki zawodowe, z miernym – niestety – rezultatem.
INFORMACJE ORGANIZACYJNE:
Wszystkie wykłady odbywają się online, na platformie ZOOM.
Bilety (w cenie 3 zł) do kupienia na stronie bilety.cmwl.pl
Link do spotkania na platformie ZOOM zostanie wysłany na adres podany podczas zakupu biletu najpóźniej 2 godziny przed rozpoczęciem wykładu. Link nie może być przekazywany i udostępniany osobom nie będącym uczestnikami wykładu.
Wystawę "Łódzkie mikrohistorie. Ludzkie mikrohistorie" dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z programu Wspieranie działań muzealnych oraz ze środków Miasta Łodzi.
