Gawędy łódzkie. Początek diaspory żydowskiej. Kiedy powstała pierwsza synagoga?

Przełom XVIII i XIX w. to początek napływu ludności żydowskiej do Łodzi. Wzrost liczby mieszkańców pochodzenia żydowskiego szybko stał się dynamiczny.

fot. Archiwum
Wielka synagoga reformowana przy ul. Spacerowej, ufundowana przez łódzkich fabrykantów, otwarta w 1887 roku. Spalona przez Niemców w 1939 r.

Wzrost liczby mieszkańców Łodzi w okresie porozbiorowym, na przełomie XVIII i XIX w., był w znacznym stopniu spowodowany napływem ludności żydowskiej, która zaczęła osiedlać się w naszym mieście. W 1793 r. w Łodzi mieszkały tylko trzy rodziny żydowskie liczące razem 11 osób. Spisy za 1809 r. wykazują już 98 osób wyznania mojżeszowego. W latach przed rozbiorami nie było tu zakazu osiedlania się Żydów, ale dopiero w XVIII w. spotykamy pierwszych przedstawicieli tej narodowości. Według danych z końca tego stulecia Żydzi stanowili zaledwie 6% ludności, a w 1808 r. – 13%. Ogólna liczba mieszkańców miasta też wzrastała. W 1798 r. łodzian jest już 369, w 1808 r. – 434, a w 1810 r. – 514, by wskutek wojen i epidemii w 1815 r. liczba ta spadła do 331 osób. Za datę powstania gminy żydowskiej w Łodzi przyjmuje się 1806 r. Pierwsza łódzka synagoga powstała w 1809 r. przy ul. Wolborskiej w narożniku Starego Rynku. Drewniany, kryty gontem budynek został wystawiony przez nowo powstający kahał łódzki, który uniezależniał społeczność żydowską od gminy lutomierskiej. Plac zakupiono za 165 zł od dawnego polizei-bürgermeistra, Józefa Aufschlaga, oficera armii pruskiej, który niezbyt chlubnie zapisał się w pamięci łódzkich mieszczan jako człowiek bezwzględny, przebiegły i pazerny. To za jego sprawą doszło do ostrego konfliktu w sprawie utworzenia gwardii narodowej w czasach Księstwa Warszawskiego, ale o tym już w następnym odcinku.

ZOBACZ TAKŻE

Polecane aktualności

Łódź poprzez wieki. Już niebawem premiera III tomu monografii naszego miasta

Tomasz Walczak / BRP

20 czerwca na rynku wydawniczym ukaże się III tom monografii Łodzi „Łódź poprzez wieki. Historia… więcej

"Uciekli do Mandżurii". W pasażu Schillera stanęła wystawa poświęcona Zbrodni Katyńskiej

Tomasz Walczak / BRP

Do 28 czerwca w pasażu Schillera będzie można obejrzeć wystawę „Uciekli do Mandżurii”, której celem… więcej

Wiwat Bractwu Kurkowemu! 200 lat najstarszej organizacji społecznej w Łodzi.

Patryk Wacławiak / BAM

W 2024 roku Łódzkie Towarzystwo Strzeleckie „Bractwo Kurkowe” obchodzi wyjątkowy jubileusz –… więcej

Warsztaty Twinning Learning Programme w Warszawie

MM / KS

Celem programu Miast Bliźniaczych jest pomoc miastom we wzajemnym uczeniu się i powielaniu… więcej

Piknik na Fali na zakończenie 10 Łódzkich Senioraliów

Katarzyna Jarosińska / Oddział ds. Polityki Senioralnej i Zdrowotnej

W ramach tegorocznej jubileuszowej edycji Łódzkich Senioraliów w dniu 24 maja w godz. 11:00 - 14:00… więcej

Kontakt