11 listopada 1939 r. zburzono pomnik Tadeusza Kościuszki na pl. Wolności. Prezes rejencji kaliskiej w Kraju Warty Friedrich Übelör, w przemówieniu w auli gimnazjum niemieckiego zapowiedział politykę terroru wobec polskich mieszkańców miasta, którzy mieli de facto posiadać status niewolniczej siły roboczej. Obwieścił również zebranym o zburzeniu pomnika Kościuszki, co miało być formą kary wymierzonej Polakom.
Pomnik T. Kościuszki wybudowano z inicjatywy Rady Miejskiej, a decyzję podjęto 15 X 1917 r. z okazji obchodów 100-lecia śmierci naczelnika insurekcji. Inicjatywa czekała na realizację 13 lat, gdyż dopiero w 1922 r. i ponownie w 1925 r. rozpisano konkurs na projekt, natomiast budowę rozpoczęto w 1926 r. Autorem projektu był rzeźbiarz Mieczysław Lubelski. Odsłonięcie pomnika nastąpiło 14 XII 1930 r., a stał on na pl. Wolności do 11 XI 1939 r., kiedy hitlerowcy dokonali jego zburzenia. Płaskorzeźby ze ścian cokołu przetrwały okres okupacji ukryte w magazynie budowlanym przy parku im. Sienkiewicza. Utworzono po wojnie komitet odbudowy pomnika, który ogłosił konkurs na nowy projekt, przyznano nawet nagrody, zebrano pieniądze i... przekazano je na odbudowę kraju.
Do sprawy powrócono w 1956 r. i zaproszono do Łodzi, przebywającego w Londynie M. Lubelskiego, który podjął się odbudowy monumentu według pierwotnego projektu. Ponowne odsłonięcie pomnika Kościuszki odbyło się 21 VII 1960 r., czyli przez 20 lat na pl. Wolności nie było jednego z charakterystycznych symboli Łodzi, o czym już nie pamiętamy.
