Gawędy łódzkie. Kim byli i co robili w Łodzi osadnicy olęderscy?

Okres ożywienia gospodarczego na terenach XIX-wiecznej Łodzi wiązał się m.in. ze sprowadzeniem tzw. osadników olęderskich.

fot. Wikipedia
Jedna z osad olęderskich w Polsce

Za datę zamykającą historię Łodzi rolniczej i rozpoczynającą dzieje aglomeracji przemysłowej przyjmuje się rok 1823, gdy w miasteczku pojawili się pierwsi sukiennicy ze Śląska, Czech i Niemiec. Jednak już w ostatnich latach istnienia dawnej Rzeczypospolitej okolice Łodzi przeżywały okres pewnego ożywienia gospodarczego i nowego osadnictwa, które wyraźniej widać było w podłódzkich wsiach. Niektórzy właściciele ziemscy zaczęli tu sprowadzać tzw. osadników olęderskich. 

Osadnictwo to w minimalnym stopniu obejmowało autentycznych Holendrów, natomiast najważniejszą rolę odgrywał w nim czynnik niemiecki, choć również często i polski. Osadzeni na terenach poleśnych, które musieli wykarczować, tzw. olędrzy zwolnieni byli zwykle od pańszczyzny, w zamian zaś musieli płacić czynsz w gotówce. 

W ostatnich latach przedrozbiorowych na obszarze dzisiejszej Łodzi powstały trzy niewielkie osady olęderskie. Jedna z nich założona została na terenach po wyciętym lesie należącym do wsi Chojny i nosiła nazwę Holendry Choińskie, Dąbrówka albo Dąbrowa. Osada ta znajdowała się na granicy Zarzewa i Chojen. W 1790 roku właściciel dóbr Mileszki Jan Stetkiewicz na wylesionych gruntach na wschód od Widzewa założył maleńką osadę olęderską, która przyjęła nazwę od jego imienia – Janów. Zabudowania jej leżały na północ od obecnej linii kolejowej do Koluszek. Na terenach poleśnych należących do wsi Radogoszcz powstała w 1793 r. trzecia osada olęderska – Żabieniec, położona na zachód od terenu dzisiejszego stadionu Start.

ZOBACZ TAKŻE

Polecane aktualności

100-lecie powołania Świętej Faustyny, patronki Łodzi. W parku „Wenecja” zorganizowano jubileuszową zabawę

Tomasz Walczak / BRP

29 czerwca 1924 roku podczas jednej z zabaw plenerowych w ówczesnym parku Wenecja w Łodzi Helena… więcej

Czwartki na Wesoło

Robert Kowalczyk / MOPS

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Łodzi serdecznie zaprasza dzieci wraz z opiekunami na… więcej

Łódź poprzez wieki. Już niebawem premiera III tomu monografii naszego miasta

Tomasz Walczak / BRP

20 czerwca na rynku wydawniczym ukaże się III tom monografii Łodzi „Łódź poprzez wieki. Historia… więcej

"Uciekli do Mandżurii". W pasażu Schillera stanęła wystawa poświęcona Zbrodni Katyńskiej

Tomasz Walczak / BRP

Do 28 czerwca w pasażu Schillera będzie można obejrzeć wystawę „Uciekli do Mandżurii”, której celem… więcej

Wiwat Bractwu Kurkowemu! 200 lat najstarszej organizacji społecznej w Łodzi.

Patryk Wacławiak / BAM

W 2024 roku Łódzkie Towarzystwo Strzeleckie „Bractwo Kurkowe” obchodzi wyjątkowy jubileusz –… więcej

Kontakt