Park powstał w latach 1881–85 z inicjatywy fabrykanckiej rodziny Anstadtów, która nie tylko sfundowała jego budowę, ale też… nadała mu nazwę. Pochodzi ona od imion żon dwóch braci Anstadtów: Heleny Anstadt z Nestlerów, żony Ludwika i Heleny Anstadt z Lemmów, żony Zenona. Realizatorem 12-hektarowego parku, podobnie jak kilku innych parków łódzkich (Źródliska II, Julianowski) była berlińska firma ogrodnicza L. Späth.
Od samego otwarcia park cieszył się ogromną popularnością, ale wstęp do niego był płatny. Jednorazowe wejście kosztowało 30 kopiejek. A atrakcji było tam niemało. Na wolnym powietrzu powstała drewniana restauracja ze 100 stolikami, która okazała się zbyt… mała i szybko wybudowano drugą. Park posiadał także wieżę widokową, pawilon teatralny, groty z lawy wulkanicznej (te ostały się do dziś), tor kolarski, korty tenisowe, muszę koncertową, halę sportową i zwierzyniec, w którym mieszkały m.in. foki, lemury, antylopy, szympansy oraz niedźwiedź.
W parku odbywało się wiele wydarzeń kulturalnych i rozrywkowych, choćby wspomnieć lot balonem i skok z wysokości ok. 1500 metrów Amerykanina Charlsa Lerouxa w 1889 roku. Był to pierwszy na terenie Łodzi lot balonem i jednocześnie jeden z ostatnich pokazów Leroux – zginął niecały miesiąc później. A w kolejnym roku podobny pokaz zaprezentowała Alicja Richard, która balonem uniosła się na wysokości ponad 1050 metrów, dolatując nad Stoki (wówczas wieś).
Helenowski ogród był także miejscem pierwszych pokazów filmowych w Łodzi, do których doszło na przełomie lipca i sierpnia 1896 roku, a rok później w trakcie podobnego wydarzenia wykorzystano kinematograf braci Lumiere. Każde z wydarzeń w parku kończyło się pokazem sztucznych ogni.
Dzięki zaangażowaniu inicjatora budowy parku Zenona Anstadta w komunikację tramwajową w Łodzi, krańcówka jednej z pierwszych linii znajdowała się pod samą bramą wejściową do parku.
I wojna światowa, a także kolejne lata sprawiły, że park stracił swoje elitarne znaczenie. Jeszcze w okresie międzywojennym próbowano mu przywrócić blask, a na torze kolarskim powstałego w 1927 roku KS „Społem” odbywały się etapy Tour de Pologne, zaś korty tenisowe gościły mistrzostwa Polski. Po II wojnie światowej park przeszedł na własność miasta, sam tracąc swoją dotychczasową nazwę, którą komunistyczne władze zmieniły na park imienia 19 Stycznia, upamiętniającą datę wkroczenia do Łodzi Armii Czerwonej i zakończenia niemieckiej okupacji. Zieleniec, co prawda został uporządkowany i przede wszystkim otwarty dla łodzian, ale rozebrano zwierzyniec, muszlę koncertową oraz przystań. W kilka lat po II wojnie światowej w parku organizowano jeszcze wydarzenia, jak choćby jeden z etapów Wyścigu Pokoju w 1949 roku, ale później już niewiele się działo.
Świetność parku próbowano przywrócić na przełomie XX i XXI wieku. Przeprowadzono kompleksową modernizację, m.in. odtwarzając stawy oraz alejki. Wybudowano plac zabaw dla dzieci i oświetlono główne aleje. Brama wjazdowa wraz z fragmentem ogrodzenia także została odrestaurowana. W 1994 roku wrócono do pierwotnej nazwy parku Helenowskiego. W 2003 roku u jego zbiegu z ulicą Sterlinga postawiono Pomnik Chwały Żołnierzy Armii „Łódź”.
Od kilku lat rozważane są plany rewitalizacji parku, co wskazują łodzianie m.in. w Budżecie Obywatelskim. W większości projekty nie uzyskują jednak wystarczającej liczby głosów, ale dzięki inicjatywie mieszkańców w 2017 roku na stawach w parku zamontowano trzy pływające podświetlane ledowo fontanny.
Park Helenowski wpisany jest do rejestru zabytków. Posiada na swoim terenie 5 pomników przyrody.
Źródło: Park Helenów w Łodzi – Wikipedia, wolna encyklopedia
