205. lat temu jeden podpis zmienił wszystko. Tak zaczęła się historia przemysłowej Łodzi

Jedną z najważniejszych dat dla Łodzi, choć nieco zapomnianą jest 18 września 1820 roku. Tego dnia namiestnik ówczesnego Królestwa Polskiego Józef Zajączek podpisał zarządzenie o lokalizacji osad fabrycznych. Ten dokument wyznacza początek Łodzi przemysłowej.

Fot. Andrzej Janecki/archiwum UMŁ
6 zdjęć
ZOBACZ
ZDJĘCIA (6)

W lipcu 1820 roku Rajmund Rembieliński, ówczesny prezes Komisji Województwa Mazowieckiego badał tereny w okolicy Łodzi. Zwrócił uwagę na mnogość rzek oraz rozległe bory, sprzyjające rozwojowi osadnictwa i przemysłu. Cieki wodne dawały możliwość spiętrzania wód i uruchomienia foluszy (zakładów obróbki sukna). Lasy pozwalały na  dostęp do drewna, a ziemie były pełne gliny, potrzebnej do produkcji cegieł. Argumentem przemawiającym za niewielkim miasteczkiem Łódź, było też położenie przy zmodernizowanym trakcie z Włocławka do Piotrkowa.

Sprzyjająca była również sytuacja dotycząca własności gruntów. Duża część ziem wokół Łodzi stanowiła dobra rządowe. Niewielkie wioski rozsiane wokół Łodzi w początkowej fazie rozwoju dostarczyć mogły siły roboczej. Inwentaryzacja przeprowadzona w terenie udowodniła, że Łódź ma lepsze warunki do rozwoju niż chociażby Łęczyca.

1 września 1820 roku Rajmund Rembieliński wydał memoriał z propozycją wytypowania miast rządowych, do których kierowani mieli być osadnicy przemysłowi. Miasta miały zostać przygotowane na ich przyjęcie. Osadnicy mieli dostawać darmowe materiały pod budowę domów. Utworzony został fundusz w wysokości 60 tysięcy złotych, z którego można było udzielać kredyty dla osadników.

Te wszystkie argumenty sprzęgły się w decyzją namiestnika Królestwa Polskiego Józefa Zajączek, który 18 września 1820 roku podpisał zarządzenie o lokalizacji osad fabrycznych. Wskazania, by jedną z nich była Łódź dał Rajmund Rembieliński. Na mocy zarządzenia, miasta rządowe przeznaczono na osady dla fabrykantów (sukienników, tkaczy, prządków). Obiecano im zapewnienie pomocy ze strony państwa. Miały zostać sporządzone plany wydzielające działki, które z kolei planowano oddawać w dzierżawę osadnikom za dogodny czynsz z 6-letnim okresem zwolnienia z opłat.

30 stycznia 1821 roku rządowa komisja upoważniła Rajmunda Rembielińskiego do urządzania sukienniczych osad w następujących miastach: Zgierzu, Łodzi, Podrzeczu i Gostyninie. W tym czasie Łódź miała zaledwie około 800 mieszkańców oraz 112 drewnianych domów.

Polecane aktualności

Fot. P. Wacławiak, UMŁ.

Najukochańszym jubilatkom – moc życzeń! 602. rocznica lokacji Łodzi i 202. urodziny ulicy Piotrkowskiej

Tomasz Walczak / BAM

Kosze i wiązanki kwiatów, a przede wszystkim serdeczne życzenia złożyliśmy Łodzi, obchodzącej 29… więcej

„Rozmowy jak przy kawie”. Przed nami premiera ostatniego z pięciu tomów monografii Łodzi, przygotowanej na 600-lecie nadania praw miejskich

Tomasz Walczak / BAM

W najbliższy piątek, 18 lipca o godzinie 17 w Sali Lustrzanej Muzeum Miasta Łodzi przy ulicy… więcej

healthy cities

Dołącz do wyzwania Healthy Cities

MM / KS

Ruszyła piąta edycja wyzwania Healthy Cities, corocznej inicjatywy Grupy LUX MED, która łączy… więcej

Pamięć protestem przeciw wojnie. 80. rocznica spalenia więźniów Radogoszcza i zakończenia okupacji niemieckiej w Łodzi

Katarzyna Zielińska / Oddział Dziedzictwa Łodzi

80. lat temu doszło do ostatniej w okresie okupacji Łodzi zbrodni wojennej. Tuż przed wkroczeniem… więcej

Kontakt