Gawędy łódzkie. Ostatni przywilej biskupi. Co się stało z Łodzią w zaborze pruskim?

Łódź od momentu nadania jej pierwszego przywileju w 1332 r. przez niemal pięć wieków była we władaniu kapituły włocławskiej. Biskup Józef Rybiński próbował w jeszcze 1792 r. skomasować wszystkie ciężary, do jakich zobowiązani byli mieszczanie i ustalić dość wysoki ryczałt pieniężny w wysokości 450 zł. Próby te jednak spotkały się z oporem mieszczan łódzkich. Tekst tego przywileju podaje w całości Oskar Flatt, a był to ostatni akt prawny Łodzi feudalnej, który dobrze ilustruje ówczesne stosunki i nie zapowiada jeszcze rychłego i burzliwego rozwoju naszego miasta. Tymczasem rok później dokonał się drugi rozbiór Polski i Łódź znalazła się na terenie zaboru pruskiego. Specjalny spis wykazał wtedy jedynie 44 domy i zaledwie 191 mieszkańców, więc chciano natychmiast odebrać jej prawa miejskie. Władze pruskie przystąpiły jednak do sekularyzacji dóbr kościelnych i w 1806 r. Łódź została „upaństwowiona”, a od 1807 r. była już miastem rządowym Księstwa Warszawskiego. Dzięki temu mogła potem skorzystać z programów rozwoju gospodarczego opracowanych przez ministrów Królestwa Polskiego po 1815 r.