Gawędy łódzkie. Stara Wieś, wójtostwo, sołectwo – o jednostkach dawnej Łodzi

Jak wyglądała Łódź w XVII i XVIII wieku? Zaczęło się skromnie, a potem... nie było dużo lepiej.

fot. Envato Elements
Dobra łódzkie składały się z miasta Łodzi, folwarku oraz kilku wsi.

Dobra łódzkie składały się z miasta Łodzi, folwarku w Starej Wsi, czterech, a następnie trzech wsi: Wólki, Widzewa, Zarzewa (początkowo także ze Starej Wsi, która uległa wyludnieniu), kilku młynów oraz dużego obszaru leśnego. Na początku XVII w. znajdował się w Starej Wsi folwark dzierżawcy oraz dziewięć zagród chłopskich. Miejscowi chłopi starali się jednak przenosić do Łodzi i uzyskać prawa miejskie. Już w 1642 r. były tam tylko dwa gospodarstwa chłopskie, które na skutek zniszczeń wojennych uległy likwidacji. Stan ten przetrwał do drugiej połowy XVIII w. Natomiast nadal istniał dwór z folwarkiem, który był głównym ośrodkiem dóbr łódzkich. W końcu XVIII w. do folwarku starołódzkiego, zwanego również starowiejskim, należało 111 morgów ziemi ornej (ponad 62 ha). Jego zabudowania składały się z dworku, służbówki oraz kilku budynków gospodarczych. Znajdował się on pomiędzy dzisiejszymi ulicami: Pomorską, Kilińskiego, Północną i Solną. 

Osobnymi jednostkami gospodarczymi w obrębie klucza łódzkiego były tzw. wójtostwo łódzkie oraz sołectwo zarzewskie. Dawne urzędy dziedzicznych przedstawicieli samorządu miejskiego straciły z czasem swój charakter i przeobraziły się w małe dożywotnie dzierżawy, które nadawano protegowanym biskupa lub któregoś z dostojników kościelnych. Do wójtostwa łódzkiego należało pięć łanów ziemi, a folwarczek, składający się z domu i kilku budynków gospodarczych, znajdował się w rejonie dzisiejszej ul. Sterlinga i ul. Jaracza.

ZOBACZ TAKŻE

Polecane aktualności

Pamięć protestem przeciw wojnie. 80. rocznica spalenia więźniów Radogoszcza i zakończenia okupacji niemieckiej w Łodzi

Katarzyna Zielińska / Oddział Dziedzictwa Łodzi

80. lat temu doszło do ostatniej w okresie okupacji Łodzi zbrodni wojennej. Tuż przed wkroczeniem… więcej

Grafika artystyczna promująca konkurs. W centralnym polu, na białym tle wielobarwny wielokąt, składający się z coraz większych figur geometrycznych, ułożonych centralnie względem siebie: kwadraty i wielokąty foremne. Na prawo od wielokąta prostopadłe, wielobarwne pasy w kolorach, tworzących wielokąt.

Stypendia artystyczne Miasta Łodzi 2025

Wydział Kultury

Rozpoczął się nabór wniosków o przyznanie w 2025 roku Stypendiów artystycznych Miasta Łodzi, w… więcej

Program szkoleniowy 3E – Edukacja o Efektywności Energetycznej

AK / KS

W Łodzi w dniach 20-22.11.2024 r. w ramach programu 3E-Edukacja o Efektywności Energetycznej odbyły… więcej

Pod hasłem „Dusza Europy” 19 i 20 listopada 2024 r. w Krakowie odbyła się IX edycja Kongresu Ekonomii Wartości Open Eyes Economy Summit.

MM / KS

Zaproszeni prelegenci i prelegentki rozmawiali o przyszłości Europy oraz wyzwaniach, przed którymi… więcej

Nowa siedziba Departamentu Finansów Publicznych UMŁ

Od listopada Biuro Egzekucji Administracyjnej i Windykacji, Wydział Budżetu oraz Wydział Finansowy… więcej

Kontakt