Gawędy łódzkie. Stara Wieś, wójtostwo, sołectwo – o jednostkach dawnej Łodzi

Jak wyglądała Łódź w XVII i XVIII wieku? Zaczęło się skromnie, a potem... nie było dużo lepiej.

fot. Envato Elements
Dobra łódzkie składały się z miasta Łodzi, folwarku oraz kilku wsi.

Dobra łódzkie składały się z miasta Łodzi, folwarku w Starej Wsi, czterech, a następnie trzech wsi: Wólki, Widzewa, Zarzewa (początkowo także ze Starej Wsi, która uległa wyludnieniu), kilku młynów oraz dużego obszaru leśnego. Na początku XVII w. znajdował się w Starej Wsi folwark dzierżawcy oraz dziewięć zagród chłopskich. Miejscowi chłopi starali się jednak przenosić do Łodzi i uzyskać prawa miejskie. Już w 1642 r. były tam tylko dwa gospodarstwa chłopskie, które na skutek zniszczeń wojennych uległy likwidacji. Stan ten przetrwał do drugiej połowy XVIII w. Natomiast nadal istniał dwór z folwarkiem, który był głównym ośrodkiem dóbr łódzkich. W końcu XVIII w. do folwarku starołódzkiego, zwanego również starowiejskim, należało 111 morgów ziemi ornej (ponad 62 ha). Jego zabudowania składały się z dworku, służbówki oraz kilku budynków gospodarczych. Znajdował się on pomiędzy dzisiejszymi ulicami: Pomorską, Kilińskiego, Północną i Solną. 

Osobnymi jednostkami gospodarczymi w obrębie klucza łódzkiego były tzw. wójtostwo łódzkie oraz sołectwo zarzewskie. Dawne urzędy dziedzicznych przedstawicieli samorządu miejskiego straciły z czasem swój charakter i przeobraziły się w małe dożywotnie dzierżawy, które nadawano protegowanym biskupa lub któregoś z dostojników kościelnych. Do wójtostwa łódzkiego należało pięć łanów ziemi, a folwarczek, składający się z domu i kilku budynków gospodarczych, znajdował się w rejonie dzisiejszej ul. Sterlinga i ul. Jaracza.

ZOBACZ TAKŻE

Polecane aktualności

Fot. P. Wacławiak, UMŁ.

Najukochańszym jubilatkom – moc życzeń! 602. rocznica lokacji Łodzi i 202. urodziny ulicy Piotrkowskiej

Tomasz Walczak / BAM

Kosze i wiązanki kwiatów, a przede wszystkim serdeczne życzenia złożyliśmy Łodzi, obchodzącej 29… więcej

„Rozmowy jak przy kawie”. Przed nami premiera ostatniego z pięciu tomów monografii Łodzi, przygotowanej na 600-lecie nadania praw miejskich

Tomasz Walczak / BAM

W najbliższy piątek, 18 lipca o godzinie 17 w Sali Lustrzanej Muzeum Miasta Łodzi przy ulicy… więcej

healthy cities

Dołącz do wyzwania Healthy Cities

MM / KS

Ruszyła piąta edycja wyzwania Healthy Cities, corocznej inicjatywy Grupy LUX MED, która łączy… więcej

Pamięć protestem przeciw wojnie. 80. rocznica spalenia więźniów Radogoszcza i zakończenia okupacji niemieckiej w Łodzi

Katarzyna Zielińska / Oddział Dziedzictwa Łodzi

80. lat temu doszło do ostatniej w okresie okupacji Łodzi zbrodni wojennej. Tuż przed wkroczeniem… więcej

Kontakt