Gawędy łódzkie. Stara Wieś, wójtostwo, sołectwo – o jednostkach dawnej Łodzi

Jak wyglądała Łódź w XVII i XVIII wieku? Zaczęło się skromnie, a potem... nie było dużo lepiej.

fot. Envato Elements
Dobra łódzkie składały się z miasta Łodzi, folwarku oraz kilku wsi.

Dobra łódzkie składały się z miasta Łodzi, folwarku w Starej Wsi, czterech, a następnie trzech wsi: Wólki, Widzewa, Zarzewa (początkowo także ze Starej Wsi, która uległa wyludnieniu), kilku młynów oraz dużego obszaru leśnego. Na początku XVII w. znajdował się w Starej Wsi folwark dzierżawcy oraz dziewięć zagród chłopskich. Miejscowi chłopi starali się jednak przenosić do Łodzi i uzyskać prawa miejskie. Już w 1642 r. były tam tylko dwa gospodarstwa chłopskie, które na skutek zniszczeń wojennych uległy likwidacji. Stan ten przetrwał do drugiej połowy XVIII w. Natomiast nadal istniał dwór z folwarkiem, który był głównym ośrodkiem dóbr łódzkich. W końcu XVIII w. do folwarku starołódzkiego, zwanego również starowiejskim, należało 111 morgów ziemi ornej (ponad 62 ha). Jego zabudowania składały się z dworku, służbówki oraz kilku budynków gospodarczych. Znajdował się on pomiędzy dzisiejszymi ulicami: Pomorską, Kilińskiego, Północną i Solną. 

Osobnymi jednostkami gospodarczymi w obrębie klucza łódzkiego były tzw. wójtostwo łódzkie oraz sołectwo zarzewskie. Dawne urzędy dziedzicznych przedstawicieli samorządu miejskiego straciły z czasem swój charakter i przeobraziły się w małe dożywotnie dzierżawy, które nadawano protegowanym biskupa lub któregoś z dostojników kościelnych. Do wójtostwa łódzkiego należało pięć łanów ziemi, a folwarczek, składający się z domu i kilku budynków gospodarczych, znajdował się w rejonie dzisiejszej ul. Sterlinga i ul. Jaracza.

ZOBACZ TAKŻE

Polecane aktualności

W rocznicę Marszu Głodowego Kobiet - największego protestu w Polsce po Sierpniu 1980 roku

Tomasz Walczak / BRP

W 43. rocznicę Marszu Głodowego, który odbył się 30 lipca 1981 roku wiceprezydent Łodzi Adam… więcej

Historycznie na nowym Starym Rynku. 601. rocznica nadania Łodzi praw miejskich.

Katarzyna Zielińska / Oddział Dziedzictwa Łodzi

Łódź oficjalnie ukończyła 601. Po latach przerwy spowodowanej remontem obchody rocznicy lokacji… więcej

„Łódź poprzez wieki. Historia miasta”. Premiera IV tomu monografii Łodzi, przygotowanej na 600-lecie nadania praw miejskich

Tomasz Walczak / BRP

W piątek, 19 lipca w Sali Lustrzanej Muzeum Miasta Łodzi odbyła się oficjalna premiera tomu IV… więcej

Pamięci lotnika-bohatera. 84. rocznica bitwy o Anglię.

Katarzyna Zielińska / Oddział Dziedzictwa Łodzi

10 lipca 1940 r. rozpoczęła się trwająca kilka miesięcy bitwa o Anglię. W Łodzi upamiętniono… więcej

100-lecie powołania Świętej Faustyny, patronki Łodzi. W parku „Wenecja” zorganizowano jubileuszową zabawę

Tomasz Walczak / BRP

29 czerwca 1924 roku podczas jednej z zabaw plenerowych w ówczesnym parku Wenecja w Łodzi Helena… więcej

Kontakt