Kartka z kalendarza. „I skrzypce przestały grać” – 80 lat od tragedii Romów

Równo 80 lat temu Niemcy przystąpili do wywózki Romów z podobozu cygańskiego w Litzmannstadt Getto.

fot. NAC
Wejście na teren obozu Romów w 1942 roku.

5 stycznia 1942 roku Niemcy rozpoczęli wywózkę Romów z podobozu cygańskiego utworzonego na terenie Litzmannstadt Getto. Późną jesienią 1941 roku w kwadracie dzisiejszych ulic Wojska Polskiego, Obrońców Westerplatte, Sikawskiej i Głowackiego (na niewielkim obszarze 019 km kw.) wyodrębniono tzw. obóz cygański. Zamknięto tam ponad 5 tysięcy Cyganów: Romów i Sinti z Burgenlandu z pogranicza austriacko-węgierskiego. Przywieziono ich do Łodzi w bydlęcych wagonach w dniach 5-9 listopada 1941 r. Wśród 5007 osób było 2689 dzieci. 

Mieszkali w strasznych warunkach sanitarnych – na terenie obozu nie było latryn, łaźni, wody. Wkrótce wybuchła epidemia tyfusu, która zdziesiątkowała ludność. W ciągu siedmiu tygodni zmarło 719 Romów, którzy byli grzebani na terenie cmentarza żydowskiego w zbiorowych mogiłach. Po kilku tygodniach koszmaru, 5 stycznia 1942 roku, Niemcy rozpoczęli wywózkę Romów do obozu w Chełmnie nad Nerem, gdzie do 12 stycznia wszystkich zamordowano. Ponoć byli wśród nich przedstawiciele romskiej elity.

Do dziś stoją kamienice, w których Romowie mieszkali, a także stara kuźnia, gdzie mieściła się kostnica. 10 stycznia 2004 roku odsłonięto tam pamiątkową tablicę, przed którą odbywają się rocznicowe uroczystości. Wewnątrz małego budynku organizowane są wystawy upamiętniające tragedię Romów, a jedna z nich nosiła tytuł „I skrzypce przestały grać”...

ZOBACZ TAKŻE

Polecane aktualności

W rocznicę Marszu Głodowego Kobiet - największego protestu w Polsce po Sierpniu 1980 roku

Tomasz Walczak / BRP

W 43. rocznicę Marszu Głodowego, który odbył się 30 lipca 1981 roku wiceprezydent Łodzi Adam… więcej

Historycznie na nowym Starym Rynku. 601. rocznica nadania Łodzi praw miejskich.

Katarzyna Zielińska / Oddział Dziedzictwa Łodzi

Łódź oficjalnie ukończyła 601. Po latach przerwy spowodowanej remontem obchody rocznicy lokacji… więcej

„Łódź poprzez wieki. Historia miasta”. Premiera IV tomu monografii Łodzi, przygotowanej na 600-lecie nadania praw miejskich

Tomasz Walczak / BRP

W piątek, 19 lipca w Sali Lustrzanej Muzeum Miasta Łodzi odbyła się oficjalna premiera tomu IV… więcej

Pamięci lotnika-bohatera. 84. rocznica bitwy o Anglię.

Katarzyna Zielińska / Oddział Dziedzictwa Łodzi

10 lipca 1940 r. rozpoczęła się trwająca kilka miesięcy bitwa o Anglię. W Łodzi upamiętniono… więcej

100-lecie powołania Świętej Faustyny, patronki Łodzi. W parku „Wenecja” zorganizowano jubileuszową zabawę

Tomasz Walczak / BRP

29 czerwca 1924 roku podczas jednej z zabaw plenerowych w ówczesnym parku Wenecja w Łodzi Helena… więcej

Kontakt