Łodzianizmy. Grembach czy Grynbach? Jak mówiono na jedno z łódzkich osiedli?

Zdarzało się, że „łodzianizmami" stawały się nazwy zapożyczone z języków naszych sąsiadów. Tak stało się m.in. z Grembachem.

fot. Archiwum
Ulica Niciarniana dawniej

Nieco zagadkowa sprawa z nazwą tego niezwykłego łódzkiego osiedla położonego pomiędzy sieciami torów widzewskich w rejonie ulic: Niciarnianej, Edwarda, Mazowieckiej, Czechosłowackiej i fragmentu Widzewskiej. Chociaż formalnie nazwa tego siedliska brzmi po polsku Podgórze, to jednak od końca XIX w., kiedy zamieszkali tu osadnicy niemieccy, a w okolicy powstały zakłady przemysłowe (np. Niciarka) i robotnicze famuły, ukształtowała się niemiecka nazwa Grembach w kilku wariantach, bo mówi się także: Grymbach, Grynbach, a czasem Grymbak. To prawdomównie gwarowe zniekształcenia nazwy, wywodzonej od niem. Grenzbuhl, czyli miejsca położonego na krańcach przy wzgórzu granicznym, albo od Grün Bach, co znaczy „zielony strumień“. Grembach rzeczywiście dotyka wzniesienia terenu na Stokach, a gdzieś w okolicy bije źródło Jasienia. 

W każdym razie na mapie rewirów policyjnych z 1913 r. widnieje nazwa Grynbach, a przez dekady XX w. mówiono Grembach, choć według nomenklatury administracyjnej jest to część widzewskiego osiedla Stoki-Sikawa-Podgórze. To miejsce stanowi jednak osobliwy fragment łódzkiej historii i oddaje klimat dawnego osiedla fabrycznego, w którego zaułkach czas się zatrzymał, a nie zawsze było tam bezpiecznie, choć popularne zwołanie głosiło: „Grembach baraki – fajne chłopaki!"

ZOBACZ TAKŻE

Polecane aktualności

Pamięć protestem przeciw wojnie. 80. rocznica spalenia więźniów Radogoszcza i zakończenia okupacji niemieckiej w Łodzi

Katarzyna Zielińska / Oddział Dziedzictwa Łodzi

80. lat temu doszło do ostatniej w okresie okupacji Łodzi zbrodni wojennej. Tuż przed wkroczeniem… więcej

Grafika artystyczna promująca konkurs. W centralnym polu, na białym tle wielobarwny wielokąt, składający się z coraz większych figur geometrycznych, ułożonych centralnie względem siebie: kwadraty i wielokąty foremne. Na prawo od wielokąta prostopadłe, wielobarwne pasy w kolorach, tworzących wielokąt.

Stypendia artystyczne Miasta Łodzi 2025

Wydział Kultury

Rozpoczął się nabór wniosków o przyznanie w 2025 roku Stypendiów artystycznych Miasta Łodzi, w… więcej

Program szkoleniowy 3E – Edukacja o Efektywności Energetycznej

AK / KS

W Łodzi w dniach 20-22.11.2024 r. w ramach programu 3E-Edukacja o Efektywności Energetycznej odbyły… więcej

Pod hasłem „Dusza Europy” 19 i 20 listopada 2024 r. w Krakowie odbyła się IX edycja Kongresu Ekonomii Wartości Open Eyes Economy Summit.

MM / KS

Zaproszeni prelegenci i prelegentki rozmawiali o przyszłości Europy oraz wyzwaniach, przed którymi… więcej

Nowa siedziba Departamentu Finansów Publicznych UMŁ

Od listopada Biuro Egzekucji Administracyjnej i Windykacji, Wydział Budżetu oraz Wydział Finansowy… więcej

Kontakt