Buduar jako wnętrze ukształtował się we Francji w pierwszej połowie XVIII stulecia. W Polsce spopularyzowany został równocześnie, początkowo w siedzibach królewskich i arystokratycznych, a później w dworach ziemiańskich. W XIX wieku był także popularny w zamożnych mieszkaniach miejskich, gdzie łączył funkcje prywatną i reprezentacyjną.
Lokowano go zazwyczaj między salonem a sypialnią. Od początku pełnił bowiem rolę małego, prywatnego salonu – bawialni. Niejednokrotnie w buduarze przyjmowano bliższych gości, z którymi gospodynie łączyły bardziej zażyłe stosunki. Wśród małżeństw z dłuższym stażem powszechny był zwyczaj odwiedzania żony przez męża w jej buduarze. Pan domu po trudach zawodowego dnia spędzał tu chwile na krótkiej konwersacji, przy filiżance herbaty.
Wyposażenie i wystrój tego wnętrza od początku miało uwzględnić indywidualne potrzeby pani domu. Wybór stylistyki odpowiadał zawsze aktualnym gustom artystycznym i modnym tendencjom w sztukach plastycznych. Pozwalano sobie jednak na znacznie większą – w porównaniu z salonem – swobodę.
I choć od przełomu lat 70/80. XIX wieku w miejskich siedzibach burżuazji powróciła stylistyka neorokokowa, połączona często z elementami orientalnymi lub orientalizującymi, która z końcem stulecia zaczęła zdecydowanie ustępować miejsca formom secesyjnym, czy nawet ich uproszczonej redakcji nawiązującej w meblarstwie do cech klasycyzmu.
W Łodzi taki rodzaj aranżacji wnętrza uchodził za szczególnie wyszukany i modny, podnosząc jednocześnie w oczach opinii publicznej prestiż społeczny jego właścicielki. Elegancki i przytulny charakter, stanowiący świadectwo dobrego smaku, gustu, wyczucia najnowszej mody i sztuki, dopełniało wyposażenie buduaru.
Do najważniejszych mebli należał komplet składający się z kanapy i dwóch foteli, uzupełniony niekiedy o stosowną liczbę krzeseł lub miękkich, tapicerowanych taboretów. Oprócz tego równie istotną rolę odgrywały stoliki do podawania herbaty i kawy, stoliki pomocnicze, serwantka lub etażerki, na których półkach ustawiano porcelanowe figurki, wazoniki, szkło, malowane wachlarze, miniatury, inne dekoracyjne przedmioty oraz książki czy czasopisma. W buduarze nie mogło zabraknąć także ciętych i doniczkowych kwiatów, które eksponowano zazwyczaj w żardinierach. Całości wystroju dopełniało malarstwo i grafika, podejmujące głównie tematykę kobiecą i rodzajową.
Początkowo w okresie dwudziestolecia międzywojennego buduar nabrał nieco innego charakteru, stając się rodzajem niewielkiego przedpołudniowego salonu. Wiązało się to ze zmianą społecznej roli i pozycji kobiety. Z czasem jednak zniknął z dyspozycji wnętrz nawet najbardziej zamożnych siedzib. Przyjął zredukowaną formę już nie odrębnego pomieszczenia, ale przestrzeni – często w niewielkiej sypialni – umownie wydzielonej przez ustawienie mebli.
Nowa wystawa stała „Między salonem, a sypialnią. Buduar pani domu” dostępna będzie do zwiedzania od 8 marca 2020 roku.
Kurator, autor projektu aranżacji i scenariusza wystawy: dr Łukasz Grzejszczak / Kustosz
Muzeum Miasta Łodzi, ul. Ogrodowa 15
