Pamięć protestem przeciw wojnie. 80. rocznica spalenia więźniów Radogoszcza i zakończenia okupacji niemieckiej w Łodzi

80. lat temu doszło do ostatniej w okresie okupacji Łodzi zbrodni wojennej. Tuż przed wkroczeniem Armii Czerwonej wycofujący się Niemcy spalili polityczne więzienie na Radogoszczu zabijając 1500 osadzonych.

Fot. Paweł Łacheta/UMŁ
10 zdjęć
ZOBACZ
ZDJĘCIA (10)

Od wielu lat w styczniu mieszkańcy Łodzi upamiętniają to wydarzenie na terenie dawngo więzienia, gdzie dziś mieści się Muzeum Tradycji Niepodległościowych - oddział Radogoszcz. Pamięć pomordowanych oraz wszystkich ofiar II wojny światowej czczą składając kwiaty pod Pomnikiem Martyrologii, na terenie muzeum. 

Przejmującym doświadczeniem jest spotkanie w miejscu, gdzie 80. lat temu mieszkańcy Łodzi zastali zgliszcza i setki spalonych ciał. Dopiero po wielu latach udało się zrekonstruować listę więźniów-ofiar, głównie dzięki przedmiotom osobistym znalezionym przy zwłokach np. rodzinnym zdjęciom. Prawdopodobnie nie żyje już żaden z ocalałych więźniów Radogoszcza, ale na uroczystość przybywają rodziny i bliscy osadzonych. Niektórym z więźniów poświęcone są imienne tablice na murze Radogoszcza. 

Przybywają również przedstawiciele władz państwowych. Tegoroczną uroczystość zaczycili senatorowie ziemii łódzkiej: Artur Dunin i Krzysztof Kwiatkowski, posłanki Ewa Szymanowska oraz Aleksandra Uznańska - Wiśniewska. Władze miejskie i wojewódzkie reprezentowała prezydent Łodzi Hanna Zdanowska, przewodniczący Rady Miejskiej w Łodzi Bartosz Domaszewicz wraz z radnymi, marszałek Województwa Łódzkiego Joanna Skrzydlewska oraz pierwszy wicewojewoda Marek Mazur. Biało-czerwone oraz żólto czerwone, łódzkie wiązanki skłądają też delegacje organizacji kombatanckich i patriotycznych, przedstawiciele partii politycznych, instytucji kultury, związkó zawodowych, służby mundurowe i wiele innych organizacji. Rocznica na Radogoszczu jest jedną z najważniejszych rocznic patriotycznych w Łodzi. 

- Chociaż wydawało się, że II wojna światowa to wielka lekcja dla całej ludzkości, na świecie wciąż wywoływane są wojny. Ta, która toczy się nadal tuż za naszą granicą sprawiła, że znów zobaczyliśmy tragiczne żniwo nienawiści, uprzedzeń i żądzy ekspansji. Ponownie giną ludzie, płoną miasta i obiekty cywilne, a na świecie wciąż wybuchają nowe konflikty. Naszym obowiązkiem jest zapobiegać wojnie i uprzedzeniom z całą mocą i wszelkimi siłami, a obchody rocznic są ważną częścią tego procesu. 19 stycznia 1945 roku do zgliszcz więzienia na Radogoszczu przybywali łodzianie, którzy usłyszeli o tej zbrodni. Ich zgromadzenie zamieniło się w przejmującą antywojenną manifestację – pragnęli, by wszyscy usłyszeli ich protest. Takie jest również przesłanie każdej rocznicy pamięci ofiar zbrodni wojennych i wymowa dzisiejszej uroczystości - powiedziała prezydent Łodzi Hanna Zdanowska, która co roku obecna jest na Radogodzczu. 

Przewodniczący Rady Miejskiej w Łodzi Bartosz Domaszewicz nawiązał do wydarzenia, które miało miejsce dzień wcześniej - 18 stycznia. Poświęcone było pamięci dzieci - malych więźniów obozu na Przemysłowej, któych piekło zakończyło się w tym samym czasie, wraz z ucieczką Niemców. Obie te rocznice są hołdem dla ofiar okupacji niemieckiej w Łodzi, ale - jak wspomniał przewodniczący - pozostawiają w nas pytanie: jak dalej żyć, wobec świadomości jakimi potwornościami dotknięta została ludzkość.    

Tradycją podczas imprez patriotycznych w Łodzi jest wspólna modlitwa przedstawicieli wielu wyznań. Wspólnie za dusze pomordowanych modlili się: biskup Zbigniew Wołkowicz w imieniu wiernych Kościoła Rzymskokatolickiego oraz rabin Dawid Szychowski z Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Łodzi.

Uroczystość na Radogoszczu odbyła się przy udziale asysty honorowej 9 Łódzkiej Brygady Obrony Terytorialnej. Po modlitwie odczytano Apel Pamięci, oddano salwę honorową dla uczczenia pamięci więźniów Radogoszcza i zakończenia II wojny światowej. W drugiej części uroczystości goście uroczystości składali kolejno kwiaty pod Pomnikiem Martyrologii, począwszy od łódzkich kombatantów.

Goście mogli również złożyć wiązanki na mogiłach, w których spoczywają szczątki spalonych więźniów. Ofiary Radogoszcza spoczywają na cmentarzu św. Rocha w miejscu zaledwie kilkadziesiąt metrów oddalonego od miejsca ich męczeńskiej śmierci. Spoczęły tam również żólto-czerwone wiązanki od władz miasta i województwa. 

Rozszerzone Więzienie Policyjne na Radogoszczu utworzono 1 lipca 1940 roku. Przez cały okres funkcjonowania przeszło przez nie około 40 tys. osób - głównie Polaków, ale też Rosjan i Żydów. Według danych szacunkowych w więzieniu zginęło ok. 20 tys. ludzi. Od lat 40. budynki powstałe na zgliszczach są siedzibą muzeum oraz pomnika-mauzoleum. Przechodzą obecnie kompleksowy remont, którego celem jest modernizacja i jeszcze lepsza ekspozycja zbiorów z historii więzienia oraz II wojny światowej na terenie Łodzi.   

Polecane aktualności

Program szkoleniowy 3E – Edukacja o Efektywności Energetycznej

AK / KS

W Łodzi w dniach 20-22.11.2024 r. w ramach programu 3E-Edukacja o Efektywności Energetycznej odbyły… więcej

Samorodki - cykl ceramicznych rzeźb sensorycznych w łódzkiej Palmiarni

Aleksandra Nowacka / Palmiarnia

Palmiarnia w Łodzi serdecznie zaprasza w dniach 3-29 grudnia 2024 r. na wystawę rzeźb sensorycznych… więcej

Pod hasłem „Dusza Europy” 19 i 20 listopada 2024 r. w Krakowie odbyła się IX edycja Kongresu Ekonomii Wartości Open Eyes Economy Summit.

MM / KS

Zaproszeni prelegenci i prelegentki rozmawiali o przyszłości Europy oraz wyzwaniach, przed którymi… więcej

Nowa siedziba Departamentu Finansów Publicznych UMŁ

Od listopada Biuro Egzekucji Administracyjnej i Windykacji, Wydział Budżetu oraz Wydział Finansowy… więcej

Festiwal Szyfrów

Szyfry, Enigma i Jan Kowalewski. Zapraszamy na Festiwal Szyfrów!

Katarzyna Zielińska / Oddział Dziedzictwa Łodzi

To wyjątkowa propozycja dla wielbicieli historii i łamigłówek. 25 października W Mediatece MeMo… więcej

Kontakt