Powstańcy warszawscy i łódzcy patrioci

Powstanie warszawskie upadło 3 października 1944 roku po 63 dniach bohaterskich walk. Poległo w nim ponad 15 tysięcy powstańców, a rannych zostało ok. 20 tysięcy. Zginęło lub zostało zamordowanych 150 tysięcy cywili. Ludność stolicy została wypędzona, a ponad 150 tysięcy osób zostało deportowanych w głąb Rzeszy lub zesłanych do obozów koncentracyjnych.

fot. Radosław Jóźwiak / UMŁ
Kwiaty pod Pomnikiem Powstania Warszawskiego złożyła prezydent Hanna Zdanowska
3 zdjęcia
fot. Radosław Jóźwiak / UMŁ
fot. Radosław Jóźwiak / UMŁ
fot. Radosław Jóźwiak / UMŁ
ZOBACZ
ZDJĘCIA (3)

W tę przejmującą rocznicę kwiaty pod Pomnikiem Powstania Warszawskiego u zbiegu ul. Wojska Polskiego i al. Grzegorza Palki złożyła prezydent Hanna Zdanowska.

Powstanie warszawskie było jedną z największych i najbardziej zaciętych bitew miejskich II wojny światowej, porównywalną jedynie z walkami w Stalingradzie. Tylko w dwóch innych okupowanych stolicach Europy – Paryżu i Pradze – miały miejsce antyniemieckie powstania. Pod względem rozmachu, długości trwania i zaciętości walk ustępowały one jednak powstaniu warszawskiemu.

Uznawane jest za jedno z najważniejszych wydarzeń w najnowszej historii Polski i do tej pory trwają dyskusje o zasadności jego wybuchu. Nikt jednak nie kwestionuje bohaterstwa żołnierzy i oficerów - kwiatu polskiej młodzieży.

Po wojnie również w Łodzi znaleźli się powstańcy. Wśród nich byli Maria i Henryk Gołębiowscy, inicjatorzy budowy Pomnika Powstania Warszawskiego.

Wśród innych powstańców, łodzian z wyboru znaleźli się m.in.:

Gryzelda Studzińska urodzona 2 marca 1929 r. w Warszawie (pseudonim. „Zela”) to harcerka „Szarych Szeregów”, uczestniczka powstania warszawskiego. Z urodzenia jest warszawianką, a z wyboru łodzianką.

Pani Gryzelda Studzińska brała udział w Powstaniu Warszawskim. Ponieważ w momencie jego wybuchu nie miała jeszcze 16 lat, nie była zaprzysiężona i nie walczyła z bronią w ręku, lecz pomagała w szpitalu polowym - zbierała pościel, odzież, środki opatrunkowe. 

W 1946 r. wróciła do Polski, do Warszawy. Z jej domu nic zostało, ale wojnę przeżyła jej rodzina. Wszyscy przyjechali do Łodzi, gdzie pani Gryzelda zdała maturę, a potem skończyła polonistykę na Uniwersytecie Łódzkim. Później uczyła języka polskiego w łódzkich liceach, m.in. w: V, XIX, III i I LO.

Stanisław Offierski ps. Stanko urodzony 9 marca 1925 r. w Warszawie zmarł 27 maja 2020 roku w Łodzi, uczestnik Powstania Warszawskiego i żołnierz Armii Krajowej.

W Powstaniu Warszawskim służył w stopniu starszego strzelca z cenzusem, walczył jako żołnierz Zgrupowania „Żmija” na Żoliborzu. Brał udział w starciach z Niemcami, m.in. w całodziennej bitwie na Zdobyczy Robotniczej oraz zbrojnym wypadzie na kolumnę samochodową na szosie Błonie – Warszawa. Uczestniczył w odbiorze zrzutu broni w rejonie Zaborówka oraz w uderzeniu na Dworzec Gdański. Dwukrotnie ranny.

Wiktor Matulewicz ps. Luxor (ur. 14 marca 1920 w Zgierzu, zm. 26 stycznia 2011 w Łodzi) – powstaniec warszawski, członek harcerskiego batalionu Zośka, plutonowy podchorąży Armii Krajowej.

Wraz z II plutonem 1 kompanii przeszedł cały szlak bojowy batalionu „Zośka” w powstaniu warszawskim. Jego młodszy brat Bolesław Matulewicz ps. „Virtus” walczył również w batalionie „Zośka” i poległ 22 sierpnia 1944 w walkach powstańczych na Starym Mieście.

Po wojnie mieszkał i pracował w Łodzi. Był przez około 9 lat, do 1956 roku, systematycznie przesłuchiwany przez SB, łącznie jak policzył spędził 555 dni w więzieniach na przesłuchaniach i śledztwach.

Krystyna Maria Wilk Bielska pseudonim"Stynka" urodzona 7 stycznia 1930 roku w Jarosławiu uczestniczka powstania warszawskiego Oddział: "Bakcyl" (Sanitariat Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej) - Podobwód Śródmieście-Południe - Szpital Polowy ul. Mokotowska 55.

Formacja: Zgrupowanie „Chrobry II”, Batalion „Miłosz” Dzielnica: Wola, Śródmieście Działania: pomoc sanitarna

Włączona do prac sanitarnych w utworzonym 1 sierpnia 1944 r. punkcie sanitarnym później szpitalu przy Mokotowskiej 55. Pomagała przy operacjach, opatrywała rannych, karmiła pacjentów, nosiła wodę ze studni  artezyjskich na Wilczej, na Wspólnej. 2 października 1944 r. wraz  z mamą i siostrą  wyszła z miasta z ludnością ale wraz z rodzina została zakwalifikowana do deportacji w głąb Rzeszy.  Po wojnie zamieszkała w Łodzi  gdzie czterdzieści lat przepracowała w bibliotece uniwersyteckiej.

W Łodzi mieszkał i pracował również  Aleksander Kamiński redaktor powstańczego Biuletynu Informacyjnego.  Odstani numer ukazał się z datą 4 pazdziernika 1944. 

Łódź jako miejsce swojego zamieszkania wybrali również Bolesław Matulewicz (młodszy brat Wiktora Matulewicza) ps.  "Virtus"  oraz Tadeusz Zuchowicz ps.  "Marek", "Markiz".

Polecane aktualności

Pamięć protestem przeciw wojnie. 80. rocznica spalenia więźniów Radogoszcza i zakończenia okupacji niemieckiej w Łodzi

Katarzyna Zielińska / Oddział Dziedzictwa Łodzi

80. lat temu doszło do ostatniej w okresie okupacji Łodzi zbrodni wojennej. Tuż przed wkroczeniem… więcej

Grafika artystyczna promująca konkurs. W centralnym polu, na białym tle wielobarwny wielokąt, składający się z coraz większych figur geometrycznych, ułożonych centralnie względem siebie: kwadraty i wielokąty foremne. Na prawo od wielokąta prostopadłe, wielobarwne pasy w kolorach, tworzących wielokąt.

Stypendia artystyczne Miasta Łodzi 2025

Wydział Kultury

Rozpoczął się nabór wniosków o przyznanie w 2025 roku Stypendiów artystycznych Miasta Łodzi, w… więcej

Program szkoleniowy 3E – Edukacja o Efektywności Energetycznej

AK / KS

W Łodzi w dniach 20-22.11.2024 r. w ramach programu 3E-Edukacja o Efektywności Energetycznej odbyły… więcej

Pod hasłem „Dusza Europy” 19 i 20 listopada 2024 r. w Krakowie odbyła się IX edycja Kongresu Ekonomii Wartości Open Eyes Economy Summit.

MM / KS

Zaproszeni prelegenci i prelegentki rozmawiali o przyszłości Europy oraz wyzwaniach, przed którymi… więcej

Nowa siedziba Departamentu Finansów Publicznych UMŁ

Od listopada Biuro Egzekucji Administracyjnej i Windykacji, Wydział Budżetu oraz Wydział Finansowy… więcej

Kontakt