Stało się to na mocy decyzji władz Związku Sowieckiego z dnia 5 marca 1940 roku. W hołdzie wszystkim pomordowanym dzień 13 kwietnia obchodzony jest jako Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej.
Przed pomnikiem katyńskim w Łodzi znicz zapalił wiceprezydent miasta Adam Wieczorek
Do tej pory niejasne są motywy jakimi kierowali się członkowie Biura Politycznego KC Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików) na czele z Józefem Stalinem, skazując jeńców na śmierć. Być może podobnie, jak Niemcy w tym czasie, zamierzali zlikwidować polskie elity przywódcze.
Wśród oficerów rezerwy znajdowali się profesorowie wyższych uczelni, urzędnicy administracji państwowej i samorządowej, nauczyciele, lekarze, prawnicy, ekonomiści, inżynierowie, pisarze, dziennikarze i księża.
Egzekucje trwały od kwietnia do maja 1940 roku i dokonywali ich funkcjonariusze NKWD. Masowe groby ofiar znajdują się Katyniu, Charkowie, Miednoje, Piatichatkach, Bykowni i Kuropatach.
Wśród zamordowanych znajdowało się prawdopodobnie ok. 1200 osób związanych z Łodzią i przedwojennym województwem łódzkim. Spośród nich połowa to policjanci.
Prawda o Katyniu ukrywana była przez cały okres trwania PRL. Funkcjonowało tzw. kłamstwo katyńskie, polegające na przypisywaniu zbrodni Niemcom. Dopiero 13 kwietnia 1990 władze ZSRR przyznały, że zbrodnię popełniło NKWD.
W Łodzi z inicjatywy Stowarzyszenia Rodzina Katyńska, przy ul. Łąkowej w pobliżu Kościoła Matki Boskiej Zwycięskiej, 16 września 1990 roku odsłonięto, pierwszy pomnik stojący na otwartej przestrzeni, upamiętniający ofiary zbrodni katyńskiej. Poświęcenia pomnika dokonał biskup łódzki Władysław Ziółek w asyście ks. Zdzisława Peszkowskiego, ocalałego więźnia Kozielska, wdów katyńskich oraz duchownych wyznań ewangelickiego, prawosławnego i mojżeszowego. W kolejnych latach przy pomniku odsłonięto tablice epitafijne poświęcone ok. 400 ofiarom zbrodni katyńskiej.
- Ten pomnik jest sercem Stowarzyszenia Rodzina Katyńska. Znajdują się tam urny z ziemią ze wszystkich cmentarzy wojennych, miejsc męczeństwa ofiar zbrodni katyńskiej. Spotykamy się tam przed każdą pielgrzymką katyńską, by się pomodlić i przypomnieć o losie polskich oficerów. Również jest to miejsce edukacji dla łódzkiej młodzieży – mówi Kazimiera Lange ze Stowarzyszenia Rodzina Katyńska.
Przed pomnikiem odbywają się uroczystości związane z Dniem Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej. Tegoroczne obchody 80. rocznicy zbrodni odbędą się w terminie późniejszym.
We wrześniu 2017 roku na dziedzińcu Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego im. WAM odsłonięto monument katyński upamiętniający 79 pracowników szpitala, którzy zostali zamordowani przez NKWD w Katyniu i Charkowie. Byli to lekarze wielu specjalności, farmaceuci, dentyści oraz woskowi pracownicy służby zdrowia w randze od porucznika do majora.
W 75. rocznicę zbrodni katyńskiej na cmentarzu w Bykowni pomordowanym oddali hołd przedstawiciele łódzkiego samorządu.
Zdjęcia: archiwum UMŁ
