Szkoła na Księżycu. Pamięci łódzkich pedagogów i uczniów tajnych kompletów z okresu niemieckiej okupacji

Na budynku Szkoły Podstawowej nr 114 im. prof. Jana Dembowskiego w Łodzi odsłonięto tablicę poświęconą nauczycielom, którzy w czasie okupacji niemieckiej, w latach 1939-1942 prowadzili tajne nauczanie: Antoninie Chrzczonowicz i Janowi Włodarskiemu. Konspiracyjną nazwą nielegalnych wówczas kompletów była „Szkoła na Księżycu”.

Fot. Andrzej Janecki/UMŁ
3 zdjęcia
Fot. Andrzej Janecki/UMŁ
Fot. Andrzej Janecki/UMŁ
Fot. Andrzej Janecki/UMŁ
ZOBACZ
ZDJĘCIA (3)

- Odsłaniamy tablicę poświęconą dwojgu młodym, uzdolnionym i ambitnym nauczycielom, którzy w czasie okupacji niemieckiej kształcili w najtrudniejszych warunkach. A jednak nie mieli wątpliwości, że trzeba dzieciom zorganizować nauczanie. To przykład bohaterstwa, patriotyzmu, a na tamte czasy także niezwykłej odwagi. Takich nauczycieli było bardzo wielu, ponad 8 tysięcy w całej Polsce. Dziś trudno sobie wyobrazić, jak można było być karanym za to, że uczy się pisania i czytania w jakimkolwiek języku. Dlatego musimy pamiętać o ich heroizmie - powiedziała wiceprezydent Łodzi Małgorzata Moskwa-Wodnicka.

Antonina Chrzczonowicz ukończyła Państwowe Gimnazjum Żeńskie im. E. Szczanieckiej oraz Państwowe Pedagogium, w którym rozpoczęła pracę, jako nauczycielka Szkoły Ćwiczeń, znanej z nowatorskich metod nauczania. Z jej zapisek wynika, że o rozpoczęciu tajnego nauczania zadecydowały same dzieci, spontaniczne zgłaszając się na zajęcia. Na miejsce nauczania przeznaczyła duży pokój w mieszkaniu swoich rodziców przy ulicy Stefana Batorego 66. Uczyła dzieci języka polskiego, geografii, biologii i matematyki. Stosowała nowoczesne jak na ówczesne standardy metody. Rozwijała w dzieciach inicjatywę, umiejętność zgłaszania własnych tematów zajęć, uczenia się poprzez zabawę. Tworzyła dobrą atmosferę, aby wyrwać dzieci okupacyjnego koszmaru. Wkrótce chęć pomocy w prowadzeniu lekcji zgłosił Janusz Włodarski. Był instruktorem ZHP, artystą, konspiratorem i członkiem Szarych Szeregów.  Ukończył Gimnazjum i Liceum im. Mikołaja Kopernika. Zamierzał wstąpić do Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Uczył młodych Polaków rysunku. W szkole realizowano program 7-klasowej szkoły powszechnej. Zajęcia odbywały się od godziny 8 do 16.

Obydwoje nauczyciele zostali aresztowani na przełomie lat 1941/1942. 30 Grudnia 1941 roku aresztowano Janusza Włodarskiego. Niemcy zamęczyli go podczas śledztwa - zmarł 17 listopada 1942 roku w więzieniu przy ul. Seweryna Sterlinga Sterlinga. Antonina Chrzczonowicz została aresztowana 28 stycznia 1942 roku. Przeszła obozy koncentracyjne w Oświęcimiu, Brzezince, Ravensbruk, Malhof, Buhenwald. Po wojnie ukończyła studia medyczne i pracowała z dziećmi, jako lekarz psychiatra.

ZOBACZ TAKŻE

Polecane aktualności

Fot. P. Wacławiak, UMŁ.

Najukochańszym jubilatkom – moc życzeń! 602. rocznica lokacji Łodzi i 202. urodziny ulicy Piotrkowskiej

Tomasz Walczak / BAM

Kosze i wiązanki kwiatów, a przede wszystkim serdeczne życzenia złożyliśmy Łodzi, obchodzącej 29… więcej

„Rozmowy jak przy kawie”. Przed nami premiera ostatniego z pięciu tomów monografii Łodzi, przygotowanej na 600-lecie nadania praw miejskich

Tomasz Walczak / BAM

W najbliższy piątek, 18 lipca o godzinie 17 w Sali Lustrzanej Muzeum Miasta Łodzi przy ulicy… więcej

healthy cities

Dołącz do wyzwania Healthy Cities

MM / KS

Ruszyła piąta edycja wyzwania Healthy Cities, corocznej inicjatywy Grupy LUX MED, która łączy… więcej

Pamięć protestem przeciw wojnie. 80. rocznica spalenia więźniów Radogoszcza i zakończenia okupacji niemieckiej w Łodzi

Katarzyna Zielińska / Oddział Dziedzictwa Łodzi

80. lat temu doszło do ostatniej w okresie okupacji Łodzi zbrodni wojennej. Tuż przed wkroczeniem… więcej

Kontakt