Tragicznej nocy z 17 na 18 stycznia 1945 r, tuż przed zakończeniem okupacji niemieckiej w Łodzi hitlerowcy podpalili policyjne więzienie przy ul. Zgierskiej. Spalili żywcem 1500 osób. Ocaleli nieliczni, a prochy spalonych pochowano na pobliskim cmentarzu św. Rocha.
-Te płomienie nad Radogoszczem widzimy do dziś. Są świadectwem naszej pamięci i tożsamości, ale też symbolem i ostrzeżeniem – także i przeciw obecnym zagrożeniom. Jak stanowi memento wyryte na murach mauzoleum „Niech śmierć tak okrutna nie powtórzy się więcej!” – prezydent Łodzi Hanna Zdanowska tymi słowami oddała cześć pamięci zamordowanym.
Przewodniczący Rady Miejskiej Marcin Gołaszewski zacytował fragment wiersza Czesława Miłosza „Piosenka o końcu świata”, który powstał w czasie wojny. W swoim przemówieniu przewodniczący zwracał uwagę, że wojna to dramat wielu istnień, bezwzględność postępujących po sobie nieuchronnych zdarzeń, ale też indywidualne rozliczenie. Przywołał postać Waldemara Norkwesta, łodzianina niemieckiego pochodzenia, który po wydarzeniach na Radogoszczu popełnił samobójstwo, pisząc w ostatnim liście „Niemcy, które dziś w więzieniu widziałem nie mogą i nie powinny zwyciężyć”.
W imieniu środowisk kombatantów i uczestników wojny przemówienie wygłosił Mirosław Pejka
z Wojewódzkiej Rady Kombatantów. Dziękował łodzianom za nieustającą pamięć mieszkańców Łodzi, która musi być podtrzymywana.
- Dziś jest nas coraz mniej - organizacji kombatanckich, naocznych świadków, uczestników wojny. Tylko tradycja takich spotkań, dziedzictwo pamięci może ocalić prawdę. Tylko Państwo mogą przekazywać ją dalej, sprawić by była wiecznie żywa i przejmująca jak przed laty – mówił przewodniczący Mirosław Pejka.
Tradycją podczas imprez patriotycznych w Łodzi jest wspólna modlitwa przedstawicieli wielu wyznań. Wspólnie za dusze pomordowanych modlili się przedstawiciele wszystkich łódzkich kościołów i wyznań. Uroczystość odbywała się, jak co roku, przy udziale asysty honorowej Pierwszego Batalionu Kawalerii Powietrznej z Leźnicy Wielkiej. Po modlitwie odczytano Apel Pamięci. Batalion oddał salwę honorową dla uczczenia więźniów Radogoszcza i zakończenia II wojny światowej.
W kolejnej części uroczystości goście uroczystości składali kolejno kwiaty pod Pomnikiem Martyrologii, począwszy od łódzkich kombatantów. Goście mogli również złożyć wiązanki na mogiłach spalonych na pobliskim cmentarzu.
Pomnik – mauzoleum wzniesiono przy Zgierskiej w latach 60. Później powstało też muzeum, dziś oddział Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi. Gromadzi informacje o więźniach Radogoszcza, eksponuje ich zdjęcia oraz fakty o gehennie uwięzienia w bezdusznie prowadzonym niemieckim więzieniu. Wśród eksponatów jest przejmujący zbiór na wpół spalonych zdjęć rodzinnych, które znaleziono w ubraniach ofiar. Przez wiele lat były często jedynym dowodem, pozwalającym ustalić tożsamości więźniów, jednak do dziś nie ustalono pochodzenia wielu z nich.
