Prampolini. Futuryzm, scenotechnika i teatr polskiej awangardy

autor:

09.06.2017

Enrico Prampolini to jedna z najważniejszych osobowości artystycznych międzynarodowej awangardy. W jego twórczości odnaleźć można echa niemal wszystkich prądów nowej sztuki I połowy XX w.: od futuryzmu, który współtworzył wraz z ugrupowaniem Filippa Tommasa Marinettiego, przez dadaizm, konstruktywizm i surrealizm, aż po udział w kręgu paryskich abstrakcjonistów: „Cercle et Carré”. Był malarzem, rzeźbiarzem, scenotechnikiem, choreografem, architektem, grafikiem, tworzył reklamy, plakaty, fotomontaże, wielkie murale, oprawy plastyczne do kilku filmów. Był organizatorem życia artystycznego w Paryżu, Pradze i Rzymie, a także kuratorem ostatniej międzynarodowej wystawy scenotechniki awangardowej na VI Triennale w Mediolanie (1936).

Otwarcie ekspozycji 9 czerwca 2017 r. (piątek), godz. 18.00, Muzeum Sztuki ms², Ogrodowa 19 wstęp wolny
wystawa będzie czynna do 8 października 2017 r.

Wystawa „Enrico Prampolini. Futuryzm, scenotechnika i teatr polskiej awangardy” pokazuje w chronologiczny sposób bardzo bogaty dorobek twórczości Prampoliniego we wszystkich tych dziedzinach. Zbiega się równocześnie z jubileuszem 100-lecia awangardy w Polsce, co stwarza znakomitą okazję do przyjrzenia się relacjom między włoskim futuryzmem a polskimi twórcami nowej sztuki. Owe relacje najbardziej żywe były w, najbliższym Prampoliniemu, obszarze teatru. To właśnie Prampolini postanowił odrzucić terminy „scenografia” i „dekoracja teatralna” na rzecz „scenotechniki” bliższej nie malarstwu, lecz architekturze i nowoczesnemu pojmowaniu przestrzeni sceny. Polscy artyści kręgu „Zwrotnicy”, Bloku i Praesensu w równym stopniu opowiedzieli się po stronie architektonicznych konstrukcji scenicznych, odrzucając tradycyjne dekoracje malarskie. Ich twórczość świadczyła o radykalnej zmianie, która dzięki awangardzie dokonała się w pojmowaniu i praktyce scenografii.

Ekspozycja w Muzeum Sztuki to pierwsza w historii wystawa, która zestawiać będzie projekty włoskiego futuryzmu z polską awangardą. Podejmuje też w szerszym kontekście kwestie kontaktów między artystami obu formacji. W końcu to właśnie dzięki namowom Jana Brzękowskiego Prampolini ofiarował w 1930 roku swój obraz „Tarantella” do łódzkiej kolekcji, gromadzonej przez grupę „a.r.”.

Z uwagi na praktykę wystawienniczą Muzeum Sztuki, która za punkt wyjścia przyjmuje znaczenie kolekcji grupy „a.r.”, „Tarantella” Prampoliniego okazuje się poniekąd ważnym kluczem zrozumienia wystawy. Obraz ten ukazuje dynamiczny i mechaniczny taniec zgeometryzowanych figur i przywołuje na myśl trzy okresy twórczości włoskiego futurysty: dynamizm w malarstwie lat 10., teatr mechaniczny lat 20. oraz późniejsze idee postpuryzmu i abstrakcjonizmu lat 30. Wystawa prezentuje wszystkie te trzy okresy w kontekście relacji włoskiego futuryzmu z polską awangardą.

Na tle retrospektywnych wystaw włoskiego futuryzmu oraz monograficznych przeglądów twórczości Prampoliniego, ekspozycja w Muzeum Sztuki jest pierwszą rozbudowaną prezentacją jego prac od 1992 roku. Jest też pierwszą tak obszerną wystawą monograficzną futurysty poza Włochami i to właśnie w Łodzi po raz pierwszy pojawią się prace Prampoliniego nigdy wcześniej nie wystawiane. Należy też podkreślić, że wystawa ta po raz pierwszy w historii problematyzuje historię polskiej scenotechniki awangardowej lat 20. i 30., która nie rodziła się w izolacji, ale była integralną częścią międzynarodowych praktyk podejmowanych w obszarze odnowy tradycyjnego teatru.

Artyści / Artystki: Anton Giulio Bragaglia, Jan Brzękowski, Władysław Daszewski, Eugène Deslaw, Tadeusz Gronowski, André Kertész, Frederick Kiesler, Feliks Krassowski, Jalu Kurek, Bohdan Lachert, Virgilio Marchi, Filippo Tommaso Marinetti, Maria Nicz-Borowiakowa, Ivo Pannaggi, Zdenka Podhajská, Kazimierz Podsadecki, Enrico Prampolini, Andrzej Pronaszko, Zbigniew Pronaszko, Luigi Russolo, Henryk Stażewski, Helena Syrkus, Szymon Syrkus, Józef Szanajca, Ruggero Vasari, Stanisław Ignacy Witkiewicz, Rougena Zátková

Autorzy tekstów do katalogu: Andrea Baffoni, Gunter Berghaus, Maria Elena Versari, Przemysław Strożek, Monika Chudzikowska, David Rifkind, Giovanni Lista, Paulina Kurc-Maj

kurator: Przemysław Strożek
koordynacja wystawy: Przemysław Purtak

WYSTAWA ODBYWA SIĘ W RAMACH OBCHODÓW STULECIA AWANGARDY W POLSCE

Pod Honorowym Patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy oraz pod auspicjami Polskiego Komitetu ds. UNESCO

Wystawa odbywa się w ramach obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości

Głównym Partnerem Roku Awangardy w Muzeum Sztuki w Łodzi jest Fundacja Rodziny Staraków

Zobacz również:

czwartek, 27 listopada 2025

"Dobre rzeczy" - świąteczny pop-up Łódź Design Festival w Manufakturze

Okres końca roku to czas obdarowywania – ale też refleksji nad tym, co naprawdę warto dawać. Wystawa pokazuje, że dobry prezent może być zarówno rzeczą, jak i gestem. więcej

Manufaktura (Łódź, ul. Karskiego 5)
27.11.2025 - 16.01.2026 00:00

czwartek, 25 grudnia 2025

Park Miliona Świateł w Orientarium ZOO Łódź

Park Miliona Świateł powraca do Łodzi! Po raz kolejny magiczna iluminacja rozświetli Orientarium Zoo Łódź, zamieniając je w bajkową krainę pełną kolorów, dźwięków i fantastycznych stworzeń. więcej

Orientarium ZOO Łódź (ul. Konstantynowska 8/10)
25.12.2025 - 30.12.2025 17:00

piątek, 26 grudnia 2025

Frytkomania, czyli wyjątkowy festiwal na Fali

W grudniu, gdy George Michael znów podaruje serce nie tej, co trzeba, w Aquaparku Fala zapanuje klimat jak na nadmorskim deptaku w środku lata – wszystko za sprawą festiwalu frytek! więcej

Aquapark FALA (Łódź al. Unii Lubelskiej 4)
26.12.2025 - 30.12.2025 09:00

niedziela, 28 grudnia 2025

Karmienia pokazowe w Orientarium ZOO Łódź

Pokazy karmienia zwierząt pozwalają zobaczyć mieszkańców Orientarium z bliska i lepiej poznać ich zwyczaje. więcej

Orientarium ZOO Łódź (ul. Konstantynowska 8/10)
28.12.2025 09:00

Śmigaj na łyżwach w Porcie Łódź

Co znajduje się na Waszej liście zimowych atrakcji? Jeśli jest na niej jazda na łyżwach, to koniecznie wpadnijcie zrobić okrążenia i piruety na lodowisku w Porcie Łódź. więcej

Port Łódź (ul. Pabianicka 245)
28.12.2025 10:00

Zakręcony Jarmark w Manufakturze

Świąteczna magia wraca do Manufaktury! Już 28 listopada rusza Zakręcony Jarmark, który w zeszłym roku zdobył serca łodzian oraz przyciągnął tłumy mieszkańców i turystów. więcej

Manufaktura (Łódź, ul. Karskiego 5)
28.12.2025 10:00

Lodowisko w Manufakturze

Lodowisko w Manufakturze 23 listopada przyjmie pierwszych łyżwiarzy. Na lodowej tafli o powierzchni ponad 600 mkw będzie można ślizgać się przez 7 dni w tygodniu. Lubiana atrakcja zostanie na rynku… więcej

Manufaktura (Łódź, ul. Karskiego 5)
28.12.2025 10:00

Podróż śladami techniki filmowej – oprowadzanie z Iwo Sulką w Narodowym Centrum Kultury Filmowej EC1

Historia kina to także historia techniki. Bez kamer, projektorów i mechanicznych wynalazków kino nigdy by nie powstało. Z okazji 130. rocznicy pierwszego pokazu kinematografu braci Lumière zapraszamy… więcej

EC1 - Łódź Miasto Kultury (ul. Targowa 1/3)
28.12.2025 11:00
Kontakt