Muzea w Łodzi

Jedno z najciekawszych łódzkich muzeów znajduje się w reprezentacyjnej rezydencji wybudowanej dla rodziny jednego z najzamożniejszych fabrykantów XIX-wiecznej Łodzi – Izraela Kalmanowicza Poznańskiego. Poza ekspozycją wnętrz fabrykanckich z przełomu wieków XIX i XX, wystawą prezentującą dzieje Łodzi przemysłowej, szereg saloników zaaranżowano na ekspozycje poświęcone artystom związanym z Łodzią i zasłużonym łodzianom, prezentując pamiątki m.in. po Arturze Rubinsteinie i Julianie Tuwimie.

W podziemiach pałacu prezentowana jest wystawa stała o wielokulturowej Łodzi pt. "Na wspólnym podwórku". Tu ożywa miniony świat wielonarodowościowej i wielokulturowej Łodzi sprzed 1939 r. To zaproszenie do spotkania z „lodzermenschami” – polskimi, niemieckimi i żydowskimi lokatorami czynszowej kamienicy, którzy współdzielą radości i smutki dnia codziennego. Przywołuje rzeczywistość zniszczoną przez II wojnę światową. Zwiedzający odwiedza gabinet carskiego urzędnika, poznaje łódzkie świątynie i synagogi, po drodze spotyka fabrykanta, zagląda do pracowni grawera i sklepu modystki, by przez bramę wejść na typowe miejskie podwórze, z którego udaje się do mieszkań łódzkich rodzin. Obrazu codziennego życia dopełnia wizyta w lokalu zabytkowego magla, a także chwila odpoczynku w kawiarence, dawniej zwanej w Łodzi cukiernią, gdzie rozbrzmiewają dźwięki piosenek z międzywojnia.

Bezprecedensowy w skali światowej rozwój miasta w XIX i XX w. prezentowany jest zaś na wystawie stałej „Łódź w Europie. Europa w Łodzi”. Pokazuje ona jak w ciągu zaledwie kilkudziesięciu lat miasto awansowało z szeregu małych, lokalnych ośrodków miejskich o charakterze rzemieślniczo-rolniczym do grona wielkich metropolii europejskich. W zabytkowych wnętrzach odbywają się koncerty, organizowane są wernisaże, bale i bankiety. Budynek pałacowy sąsiaduje ze zrewitalizowanym kompleksem fabrycznym Poznańskiego, czyli dzisiejszą Manufakturą. Po zwiedzeniu pałacowych wnętrz warto również zajrzeć do przylegającego ogrodu. Wśród zieleni prezentowane są tu współczesne rzeźby plenerowe, tworzące Aleję Rzeźby.

Centralne Muzeum Włókiennictwa posiada jedną z najbogatszych w świecie kolekcji współczesnej tkaniny artystycznej. Od 1972 r. cyklicznie organizuje prestiżową imprezę wystawienniczą Międzynarodowe Triennale Tkaniny - największą i najstarszą imprezę o tym profilu. Muzeum multimedialne oferuje zwiedzającym możliwość wirtualnego obcowania z wybranymi eksponatami, zapoznania się z historią przemysłu włókienniczego, Białej Fabryki oraz rodziny Geyerów, która kryje wiele sekretów. Prezentowane są rodzaje tkanin i splotów oraz stroje, jakie ludzie nosili w XIX i XX wieku. Przy pracy można zobaczyć maszynę parową, żakard oraz selfaktor, ożywione dzięki nowoczesnym technologiom. Wędrując szlakiem elementów związanych z przemysłem włókienniczym zwiedzający przeniosą się w czasy Łodzi przemysłowej.

Centralne Muzeum Włókiennictwa “Cudem Polski 2024”!

„National Geographic Traveler” wybrał nowe „Cuda Polski 2024”. Przez cztery tygodnie czytelnicy z całej Polski (i nie tylko) mogli głosować na miejsca najbardziej warte odwiedzenia w każdym województwie. W Łódzkiem zwyciężyło Centralne Muzeum Włókiennictwa z Łódzkim Parkiem Kultury Miejskiej.

Łódzki Park Kultury Miejskiej (dawniej Skansen Łódzkiej Architektury Drewnianej) zabiera zwiedzających w niezwykłą podróż w czasie. Na jego terenie znajduje się osiem historycznych obiektów, typowych dla zabudowy Łodzi w XIX i na początku XX wieku rozmieszczonych wzdłuż dwóch brukowanych „kocimi łbami” uliczek.

Budynki zostały przeniesione z różnych miejsc w Łodzi oraz jej okolic. Dobrano je tak, żeby jak najlepiej i najpełniej reprezentowały dawną, drewnianą architekturę miasta. Obiekty zostały starannie odnowione, częściowo zrekonstruowane i poddane termomodernizacji, dzięki czemu będą dostępne dla zwiedzających przez cały rok. 5 drewnianych domów przeniesionych z ulic: Wólczańskiej, Żeromskiego, Kopernika i Mazowieckiej wypełnia wystawa stała „Łódzkie mikrohistorie. Ludzkie mikrohistorie”. Wystawa opowiada historię wielokulturowej, włókienniczej Łodzi z perspektywy codziennego życia jej mieszkańców. Losy bohaterów ukazane są na przestrzeni XIX i XX w. na tle zdarzeń historycznych i społecznych. Inspiracją dla tych mikrohistorii były rodzinne wspomnienia, pamiętniki i wywiady, będące zapisem historii mówionych najstarszych mieszkańców Łodzi.

Na zwiedzających czeka także zachwycająca bogactwem detali architektonicznych letniskowa willa przeniesiona z ul. Scaleniowej na Rudzie Pabianickiej. W tej przestrzeni planowana jest budowa wystawy poświęconej różnym sposobom spędzania wolnego czasu, gdzie – obok ekspozycji – będzie zaaranżowana przestrzeń warsztatowa i sprzyjająca odpoczynkowi. Najstarszym obiektem Łódzkiego Parku Kultury Miejskiej jest drewniany kościół pw. św. Andrzeja Boboli translokowany z Nowosolnej, którego budowa została rozpoczęta w 1846 r. Wnętrze zabytkowego kościoła zachowało sakralny wystrój. 

Ostatnim zabytkowym elementem jest drewniana poczekalnia tramwajowa ze zgierskiej krańcówki na placu Jana Kilińskiego. Wyeksploatowana i rozebrana w 1984 r. szczęśliwie trafiła do Łódzkiego Parku Kultury Miejskiej.

Muzeum Kinematografii w Łodzi to jedyne tego rodzaju muzeum w Polsce, które rozpoczęło swoją działalność w roku 1976. Wówczas jako Dział Kultury Filmowej i Teatralnej w Muzeum Historii Miasta Łodzi, a w roku 1984 zostało wyodrębnione jako jego oddział. Po dziesięciu latach funkcjonowania Muzeum przeniosło się do nowej (dzisiejszej) siedziby w dawnym pałacu Karola Scheiblera przy pl. Zwycięstwa 1.

Nie przypadkowo właśnie w Łodzi powstało takie muzeum. Łódź poprzez znakomitą i jedyną w Polsce szkołę filmową (PWSFTiTv w Łodzi) odgrywało rolę centrum produkcji filmów od początków rozwoju kinematografii. 

Muzeum oprócz organizowania wystaw czy spotkań posiada znakomite muzealne kolekcje. Pokaźny zbiór liczący blisko 76.000 eksponatów powiększany jest z każdym rokiem. Eksponaty są gromadzone w czterech zasadniczych działach: historia kina, technika filmowa, plakat i scenografia oraz animacja.

Muzeum umożliwia zwiedzającym zapoznanie się z archiwalną aparaturą filmową, dokumentami życia filmowego, materialnymi obiektami związanymi z tworzeniem i funkcjonowaniem sztuki filmu fabularnego, dokumentalnego, oświatowego, animowanego, awangardowego, video i telewizji, programów filmowych, plakatów, scenografii, fotosów i pamiątek związanych z ludźmi kina. Nie zapomniano również o historii kina w Łodzi, eksponowane są m.in. programy kinowe, pamiątki związane z gwiazdami polskiej kinematografii czy kalendarium rozwoju sztuki srebrnego ekranu. Jednym z najważniejszych eksponatów jest jednak oryginalny i w pełni sprawny fotoplastikon, który zagrał w filmie „Vabank” (1981) Juliusza Machulskiego.

Muzeum posiada również własne archiwum filmowe i jest organizatorem Festiwalu Mediów Człowiek w Zagrożeniu, którego treścią są współczesne polskie i zagraniczne filmy dokumentalne o tematyce społecznej. W Muzeum działa również kino Kinematograf.

Perła łódzkich rezydencji, imponujące wnętrza willi prezentującej styl życia zamożnej rodziny fabrykanckiej, a obecnie oddział Muzeum Sztuki w Łodzi - tak w skrócie można opisać Muzeum Pałac Herbsta. Willa zbudowana została w 1876 r. dla córki największego łódzkiego przedsiębiorcy, Karola Scheiblera - Matyldy i jej męża Edwarda Herbsta, który po śmierci teścia został dyrektorem zakładów włókienniczych Scheiblerów. Autorem projektu jest architekt miejski Hilary Majewski, który nadał jej wyjątkową formę neorenesansowej rezydencji. Walory estetyczne willi w dużej mierze podkreśla otaczający ją ogród nadający całemu założeniu charakter wiejskiej rezydencji. W bezpośrednim sąsiedztwie budynku mieszkalnego właściciele wznieśli także stajnie.

Rezydencja została drobiazgowo wyremontowana w latach 2011-2013. Odtworzono wtedy wygląd domu fabrykanckiej rodziny z czasów, gdy mieszkali w nim Matylda i Edward Herbstowie. W okazałych wnętrzach mieszkalnych obejrzeć można wystawę Muzeum Pałac Herbstwa - Dom historyczny, z zachowanym pełnym układem funkcjonalnym pomieszczeń. Uzupełnieniem wnętrz jest wystawa Herbstowie. Historie niedokończone, opisująca losy dwóch pokoleń rodziny Herbstów zamieszkujących tę willę. Z kolei w dawnej stajni eksponowana jest kolekcja malarstwa z XIX i początku XX w.

W Muzeum mieści się Sala Neoplastyczna, dzieło Władysława Strzemińskiego, która była kluczowym elementem wystaw Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej grupy "a.r". W 2008 roku zbiory te zostały przeniesione do obiektu ms², jednak Sala Neoplastyczna została na swoim pierwotnym miejscu. Wokół niej zorganizowano ekspozycję prac nowoczesnych twórców, którzy nawiązują do konstruktywistycznych korzeni, w ramach inicjatywy "Sala Neoplastyczna. Kompozycja Otwarta". W ms¹, na dwóch poziomach, odbywają się wystawy czasowe ukazujące fascynujące tendencje w sztuce nowoczesnej. Ogród pałacowy jest miejscem wydarzeń na świeżym powietrzu, takich jak pokazy filmów czy koncerty. W gmachu znajduje się również kawiarnia i biblioteka muzealna, otwarta dla publiczności.

MS2 jest miejscem, gdzie odbywa się eksperymentalna praca z kolekcjami sztuki XX i XXI wieku. Ekspozycje muzealne są organizowane wokół tematów, które kuratorzy uznają za kluczowe dla dzisiejszych widzów. Na parterze tej placówki zaprojektowano przestrzeń dla wystaw czasowych, skupiających się głównie na problematyce związanej z dziedzictwem awangardy. W obiekcie znajduje się także miejsce przeznaczone na warsztaty i różnorodne działania o charakterze edukacyjnym, a także sala multimedialna używana do wykładów i pokazów filmowych. Wewnątrz mieści się również kawiarnia "Awangarda" i księgarnia oferująca publikacje o sztuce.

Korzenie dzisiejszego Muzeum Przyrodniczego Uniwersytetu Łódzkiego sięgają roku 1930, kiedy to na bazie kolekcji istniejących wówczas w Łodzi instytucji: Muzeum Nauki i Sztuki oraz Centralnej Miejskiej Pracowni Przyrodniczo-Pedagogicznej powstało Muzeum Przyrodniczo-Pedagogiczne. Organizatorem przedwojennego Muzeum i jego pierwszym dyrektorem był Edward Potęga, a siedzibą stał się budynek po dawnej jadłodajni mieszczący się w Parku Sienkiewicza w Łodzi przy ulicy Kilińskiego. Lokal ten obecne Muzeum Przyrodnicze UŁ zajmuje do dnia dzisiejszego.

Dzisiejsze Muzeum Przyrodnicze działa w ramach struktur Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego przy Katedrze Zoologii Doświadczalnej i Biologii Ewolucyjnej. Przez wszystkie lata istnienia muzeum intensywnie pozyskiwano nowe eksponaty i kolekcje. Część współczesnych zbiorów posiada wartość historyczną i pochodzi jeszcze z czasów przedwojennych. W kolekcji znajdują się okazy rzadko eksponowane w polskich muzeach przyrodniczych. Liczbę wszystkich muzealiów szacuje się na ponad 100 000, a najliczniejszą ich grupę stanowią owady.

W 2019 r. została zakończona kompleksowa rozbudowa i modernizacja muzeum, dzięki którym powstało centrum o charakterze edukacyjnym i kulturalnym, w którym prezentowane są nowoczesne wystawy popularyzujące nauki przyrodnicze. Znaczne zwiększenie powierzchni wystawienniczej i magazynowej (łącznie około 800 m2) pozwoliło na utworzenie nowych ekspozycji oraz na prawidłowe przechowywanie i konserwację zbiorów.

Przeszłość wydobyta z ziemi", "Szare jak ziemia, barwne jak pamięć" - tytuły wystaw stałych jasno wskazują czego możemy spodziewać się odwiedzając Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi. Zbiory muzeum to przede wszystkim wytwory działalności człowieka. Placówka gromadzi eksponaty związane z prehistorią regionu (zabytki archeologiczne z czasów rzymskich, wczesnego średniowiecza) oraz kulturą ludową i etnografią ziemi łódzkiej. Posiada bogatą kolekcję numizmatów prezentowanych na stałej wystawie oraz ciekawą prezentację obrzędowości ludowej. Poza zbiorami dokumentującymi pradzieje i kulturę ludową naszego kraju, placówka posiada eksponaty z Afryki, Ameryki i Azji.

Doskonała propozycja nie tylko dla pasjonatów archeologii i etnografii, ale również dla wszystkich, którzy chcą "namacalnie" poczuć klimat dawnej wsi łódzkiej oraz dowiedzieć się nieco o pradziejach regionu.