Miasto - gąbka
Przy zmieniającym się klimacie i coraz intensywniejszych zjawiskach pogodowych, prawidłowa cyrkulacja wody nabiera kluczowego znaczenia. Na terenach zurbanizowanych wykorzystuje się najróżniejsze sposoby retencji wody, by jak najwięcej tego cennego surowca miejscowo zagospodarować. Stąd koncepcja miasta-gąbki, które lokalnie zatrzymuje wodę, jest bardziej odporne na susze, fale upałów, jak również bezpieczniejsze w przypadku gwałtownych ulew i potencjalnych powodzi. Im więcej zmagazynowanej wody, tym skuteczniejszy proces parowania terenowego (ewapotranspiracji), a więc mniej dotkliwy efekt miejskiej wyspy ciepła. “Chłonne” obszary miejskie to wszechstronne korzyści. Poznaj niektóre ze sposobów zatrzymania wody w mieście.
Zielone ściany i dachy
Zielony dach to po prostu dach, który jest na stałe obsadzony roślinnością. W przypadku dostosowania go do użytkowania przez ludzi, mówimy o klasycznym ogrodzie, który stanowi miejsce rekreacji i odpoczynku, sprzyjające przy okazji polepszeniu jakości powietrza w mieście. Korzystniejszy ze względów ekologicznych jest dach wyłączony z użytku, obsadzony bylinami odpornymi na suszę. Taka konstrukcja sprzyja termoregulacji, czyli przeciwdziała nadmiernemu nagrzewaniu się budynku. Ponadto zatrzymuje wodę deszczową, co poprawia poziom wilgotności powietrza w mieście. Podobna funkcję spełnia także zielona ściana.
Ogrody deszczowe
Ogrody deszczowe to specjalnie przygotowane zbiorniki umieszczone w gruncie lub pojemniku. Składają się z odpowiednio dobranych warstw gleby i roślin, które mają zdolność zatrzymania wody i jej oczyszczenia. Dzięki nim mniej wody opadowej spływa do kanalizacji, ponieważ zostaje ona zatrzymana w warstwach filtracyjnych, a następnie odparowana do atmosfery. Ogród deszczowy poprawia mikroklimat, jednocześnie pełni funkcję ozdobną.
Więcej na ich temat wkrótce, w specjalnie przygotowanym poradniku.
Zbiorniki wodne
Na mikroklimat w miastach wpływa wilgotność powietrza, którą pozwala podnieść obecność naturalnych i sztucznych zbiorników wodnych. Przesuszenie powietrza na obszarach pozbawionych wody sprzyja tworzeniu się miejskich wysp ciepła i wiąże się ze zwiększoną ilością zanieczyszczeń oraz pyłów, w tym również popularnych alergenów. Wpływ stawów, czy różnego rodzaju oczek wodnych, jest zbawienny także z tego powodu, że sprzyja zwiększeniu bioróżnorodności – rośliny kwitnące wokół stanowią azyl dla drobnych zwierząt, ptaków i owadów.
Systemy retencyjne
Wraz z postępującą urbanizacją, zanikły naturalne zdolności retencyjne terenów podmokłych, wobec czego zarówno powodzie, jak i susze, są dla nas dużo bardziej dotkliwe. Retencję wody w zabetonowanych miastach musimy często odbudowywać sztucznie. Przykładem takich rozwiązań są np. suche zbiorniki, wypełnione wodą tylko w okresie gwałtownych opadów. Woda retencjonowana jest tu do momentu, kiedy minie zagrożenie powodziowe, a następnie odprowadzana do odbiornika — ekosystemu wodnego lub kanalizacji. Najbardziej wartościowe są systemy o półnaturalnym charakterze, które poza pojemnością retencyjną oferują zielone i otwarte przestrzenie w okresach bezdeszczowych.
Łąki kwietne
Bezpieczeństwo wodne wspomagają także łąki kwietne. Strefa korzeniowa porastających je roślin magazynuje znacznie więcej wody niż przystrzyżony trawnik. Dzięki temu łąki nie wymagają częstego podlewania i wykazują odporność na suszę. Posiane w miastach, np. w pobliżu dróg, sprawdzą się także przy ulewnych deszczach – bez problemu zbiorą nadmiar zalegającej wody a dodatkowo – pochłoną samochodowe spaliny. Kompleksowość łąk kwietnych dopełnia ich ogromna rola we wspomaganiu różnorodności biologicznej – są schronieniem dla młodych zwierząt, bezpiecznym korytarzem dla migrujących stworzeń i stołówką dla dzikich zapylaczy i innych owadów.
Powierzchnie przepuszczalne
Mogą to być “niepełne” płyty (często wykorzystywane na parkingach), które przepuszczają wodę bezpośrednio do gleby lub porowaty asfalt i beton, które gromadzą ją i oddają w postaci pary. Dzięki temu ich powierzchnia jest chłodniejsza, a efekt miejskiej wyspy ciepła nieco zniwelowany.
