Uprawnienia osób z niepełnosprawnością

Komunikacją miejską mogą jeździć bezpłatnie:

1. osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności, I grupą inwalidzką lub osoby, które nie mogą pracować i potrzebują stałej opieki, z wypisem lekarza orzecznika ZUS;
2. opiekunowie, którzy jadą razem z osobami opisanymi w punkcie 1 (jeśli opiekun odwozi taką osobę do ośrodka rehabilitacyjnego lub na warsztaty terapii zajęciowej, może jechać bezpłatnie w obie strony);
3. osoby niewidome i niedowidzące oraz ich przewodnicy;
4. osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności lub z I albo II grupą inwalidzką (orzeczenie musi być nadal ważne):
1. które chodzą do ośrodków rehabilitacyjnych, jeśli zajęcia są codziennie od poniedziałku do piątku;
2. które chodzą na warsztaty terapii zajęciowej (tylko podróż na trasie: dom – ośrodek rehabilitacyjny, dom – warsztaty terapii zajęciowej).

Żeby jeździć komunikacją miejską bezpłatnie, trzeba mieć przy sobie dokument ze zdjęciem (np. dowód osobisty lub paszport) i jeden z dokumentów:

• legitymację, orzeczenie o niepełnosprawności lub wypis lekarza z ZUS;
• bilet specjalny wydany przez MPK w Łodzi (żeby go dostać, trzeba przyjść do MPK z legitymacją, orzeczeniem o niepełnosprawności lub wypisem lekarza z ZUS);
• osoby, o których mowa w pkt. 4. – bilet specjalny wydany przez MPK w Łodzi – żeby go dostać, trzeba przyjść do MPK z trzema dokumentami:

• legitymacją, orzeczeniem o niepełnosprawności lub wypisem lekarza z ZUS;
• zaświadczeniem kierownika ośrodka rehabilitacyjnego lub warsztatów terapii zajęciowej;
• zaświadczeniem, na którym jest adres zamieszkania osoby i adres ośrodka rehabilitacyjnego.

Podstawa prawna

Uchwała nr XLII/1108/17 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 22 lutego 2017 r. w sprawie ustalenia opłat za usługi przewozowe lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi (z późn. zm.)

Osoby, które potrzebują stałej opieki, mogą jeździć:

• ze zniżką 49% pociągami osobowymi i autobusami zwykłymi – bilety jednorazowe;
• ze zniżką 37% pociągami innymi niż osobowe i autobusami przyspieszonymi, pospiesznymi i ekspresowymi – bilety jednorazowe.

Osoby niewidome, które potrzebują stałej opieki, mogą jeździć:

• ze zniżką 93% pociągami osobowymi i autobusami zwykłymi – bilet jednorazowy lub miesięczny imienny;
• ze zniżką 51% pociągami innymi niż osobowe i autobusami przyspieszonymi, pospiesznymi i ekspresowymi – bilety jednorazowe lub imienne miesięczne.
• Jeśli z osobą niewidomą lub potrzebującą stałej opieki jedzie przewodnik lub opiekun, to może kupić bilet jednorazowy na pociąg lub autobus ze zniżką 95%.

Osoby niewidome, które nie potrzebują stałej opieki, mogą jeździć pociągami i autobusami ze zniżką 37% – bilety jednorazowe lub miesięczne imienne.

Żeby móc podróżować ze zniżką, trzeba mieć przy sobie dokument ze zdjęciem (np. dowód osobisty lub paszport) i jeden z dokumentów:

• wypis z orzeczenia z informacją, że osoba ma I grupę inwalidzką;
• wypis z orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z informacją, że osoba nie może pracować i potrzebuje stałej opieki;
• wypis z orzeczenia lekarza rzeczoznawcy KRUS lub komisji lekarskiej KRUS z informacją, że osoba potrzebuje stałej opieki;
• zaświadczenie z ZUS lub KRUS z informacją, że sąd przyznał osobie I grupę inwalidzką lub stwierdził, że osoba potrzebuje stałej opieki;
• legitymacja emeryta-rencisty policyjnego z informacją o I grupie inwalidzkiej;
• legitymacja emeryta-rencisty wojskowego z informacją o I grupie inwalidzkiej (na legitymacji jest zdjęcie, więc nie trzeba mieć drugiego dokumentu);
• legitymacja osoby niepełnosprawnej – ze znacznym stopniem niepełnosprawności (na legitymacji jest zdjęcie, więc nie trzeba mieć drugiego dokumentu).

Podstawa prawna

• Ustawa z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz.U. z 2012 r., poz. 1138 z poźn. zm.)
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 października 2002 r. w sprawie rodzajów dokumentów poświadczających uprawnienia do korzystania z ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz.U. z 2015 r., poz. 1427)

Kartę parkingową może mieć:

• osoba ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, której trudno jest poruszać się samodzielnie;
• osoba z niepełnosprawnością, która ma mniej niż 16 lat i której trudno jest poruszać się samodzielnie;
• placówka, która zajmuje się opieką, rehabilitacją lub edukacją osób z niepełnosprawnością, którym trudno jest poruszać się samodzielnie.
  
  

Jak dostać kartę parkingową?

Kartę można dostać na podstawie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień. Orzeczenie o niepełnosprawności musi być wydane po 1 lipca 2014 r.

Jeśli osoba ma orzeczenie wydane przed 1 lipca 2014 r. z symbolem 04-O (choroby narządu wzroku), 05-R (upośledzenie narządu ruchu) lub 10-N (choroba neurologiczna), może dostać kartę parkingową do tego orzeczenia. Na orzeczeniu musi być informacja, że osoba może mieć kartę parkingową.

Informacja, czy osoba może mieć kartę parkingową, jest w pkt. 9 orzeczenia.

Karty wydaje Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Łodzi.

Okres ważności karty jest taki jak okres ważności orzeczenia, ale maksymalnie 5 lat. Karta dla placówki ma ważność 3 lata.

Osoba, która ma kartę parkingową, może czasem wjeżdżać w miejsca, gdzie jest znak zakazu ruchu albo parkować na zakazie postoju (dokładne przepisy są w rozporządzeniu).

Takie samo prawo ma:

• kierowca, kiedy wiezie osobą z niepełnosprawnością, która ma kartę parkingową;
• kierowca z placówki, o której mowa w pkt. 3, kiedy wiezie osobę, która chodzi do tej placówki i której trudno jest poruszać się samodzielnie.

Kartę parkingową trzeba położyć za przednią szybą samochodu. W innym pojeździe (np. motor) – w widocznym miejscu z przodu. Musi być widać zabezpieczenia karty, jej numer i datę ważności.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2017 r., poz. 1260)

Zasiłek pielęgnacyjny ma pomóc zapłacić za opiekę i pomoc, kiedy osoba potrzebuje stałej opieki.

Zasiłek może dostać:

• dziecko z niepełnosprawnością;
• osoba ze znacznym stopniem niepełnosprawności, która ma więcej niż 16 lat;
• osoba z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, która ma więcej niż 16 lat, jeżeli niepełnosprawność powstała, zanim osoba skończyła 21 lat;
• osoba, która skończyła 75 lat, jeśli nie dostaje dodatku pielęgnacyjnego.

Zasiłek nie jest uzależniony od dochodów i kwota zasiłku to 215,84 zł. Zasiłek jest wypłacany od miesiąca, w którym osoba spełniła warunki, żeby go dostać.

Zasiłku pielęgnacyjnego nie może dostać osoba:

• która jest w całodobowej instytucji, jeżeli za pobyt płaci państwo albo NFZ;
• która ma dodatek pielęgnacyjny;
• której rodzina dostaje za granicą zasiłek na opiekę nad nią. Czasem może być przepis, który pozwala na drugi zasiłek, dlatego jeśli osoba dostaje zasiłek z zagranicy, najlepiej spytać MOPS.

Wniosek o zasiłek pielęgnacyjny składa osoba z niepełnosprawnością. Jeżeli osoba przez niepełnosprawność nie może sama złożyć wniosku, może to zrobić w jej imieniu inna pełnoletnia osoba (potrzebne pisemne upoważnienie). Jeśli osoba nie ma 18 lat lub jest ubezwłasnowolniona, wniosek składa opiekun. Do wniosku trzeba dołączyć:

• kopię dokumentu tożsamości (np. dowodu osobistego) osoby, która chce dostać zasiłek (na kopii musi być potwierdzenie urzędnika, że jest prawdziwa);
• kopię dokumentu tożsamości (z potwierdzeniem od urzędnika) lub skrócony akt urodzenia osoby uprawnionej;
• jeśli wniosek składa opiekun – kopię orzeczenia sądu, że jest opiekunem, lub zaświadczenie, że trwa postępowanie adopcyjne;
• kopię orzeczenia o niepełnosprawności;
• oświadczenie.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2016 r., poz. 1518 z późn. zm.)

Dodatek pielęgnacyjny może dostać emeryt lub rencista, jeżeli potrzebuje stałej opieki lub ma więcej niż 75 lat.

Dodatku nie może dostać osoba, która jest w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub pielęgnacyjno-opiekuńczym – żeby dostać zasiłek osoba musi być poza zakładem dłużej niż 2 tygodnie w miesiącu.

Dodatek przyznaje i wypłaca ZUS. Kwota dodatku to 239,66 zł.

Świadczenie pielęgnacyjne może dostać osoba, która nie idzie do pracy lub rezygnuje z pracy, żeby opiekować się osobą ze znaczną niepełnosprawnością albo dzieckiem z niepełnosprawnością, które potrzebuje stałej opieki oraz stałej pomocy podczas leczenia, rehabilitacji i nauki. Takie świadczenie może dostać:

1. matka lub ojciec;
2. opiekun dziecka;
3. osoba, która jest rodziną zastępczą spokrewnioną;
4. inna osoba, która zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego powinna utrzymywać osobę z niepełnosprawnością (uwaga: opiekun sam nie może być osobą ze znaczną niepełnosprawnością).

Osoby opisane w pkt. 4, jeśli nie są najbliższą rodziną (rodzice, dzieci) dla osoby, która potrzebuje opieki, mogą dostać świadczenie pielęgnacyjne, jeżeli są spełnione wszystkie warunki:

• rodzice osoby potrzebującej opieki nie żyją, nie mają praw rodzicielskich, mają mniej niż 18 lat lub są osobami ze znaczną niepełnosprawnością;
• nie ma członków bliższej rodziny (dzieci) lub mają oni mniej niż 18 lat, lub są osobami ze znaczną niepełnosprawnością;
• nie ma osób, o których mowa w pkt. 2 i 3, lub są osobami ze znaczną niepełnosprawnością.

Rolnicy lub ich rodziny mogą dostać świadczenie pielęgnacyjne, jeśli:

• rolnik przestanie prowadzić gospodarstwo rolne;
• żona/mąż rolnika lub inna osoba z jego domu przestanie prowadzić gospodarstwo rolne albo pracować w gospodarstwie rolnym.

W takim przypadku rolnik lub rodzina muszą złożyć oświadczenie (za fałszywe oświadczenie grozi kara).

Świadczenie pielęgnacyjne można dostać, jeżeli niepełnosprawność podopiecznego powstała:

• zanim osoba skończyła 18 lat
• zanim osoba skończyła 25 lat, jeśli chodziła do szkoły albo studiowała.

Kwota świadczenia pielęgnacyjnego to 1 971,00 zł miesięcznie.

Opiekun ma prawo do świadczenia pielęgnacyjnego bez względu na wysokość dochodu.

Nie można dostać świadczenia pielęgnacyjnego, jeżeli:

• opiekun ma już emeryturę, rentę, rentę rodzinną lub inne świadczenie, , rentę socjalną, zasiłek stały, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne;
• opiekun ma specjalny zasiłek opiekuńczy, świadczenie pielęgnacyjne lub zasiłek dla opiekuna;
• opiekun ma wcześniejszą emeryturę z powodu niepełnosprawności podopiecznego;
• podopieczny ma męża albo żonę, chyba że mąż/żona ma znaczny stopień niepełnosprawności;
• podopieczny mieszka w rodzinie zastępczej (wyjątek: rodzina zastępcza spokrewniona), rodzinnym domu dziecka albo w placówce, w której jest więcej niż 5 dni w tygodniu przez całą dobę (wyjątek: placówka lecznicza);
• rodzina dostaje za granicą świadczenie na opiekę. Czasem może być przepis, który pozwala na drugie świadczenie, dlatego jeśli osoba dostaje świadczenie z zagranicy, najlepiej spytać MOPS.

Jeżeli osoba złoży wniosek o świadczenie pielęgnacyjne maksymalnie 3 miesiące po tym, jak dostanie orzeczenie o niepełnosprawności, to może dostać pieniądze za poprzednie miesiące (od daty złożenia wniosku o ustalenie niepełnosprawności).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2016 r., poz. 1518 z późn. zm.)

Specjalny zasiłek opiekuńczy mogą dostać osoby, które powinny utrzymywać osobę z niepełnosprawnością (rodzice, dzieci, mąż, żona). Dostają go, jeżeli nie idą do pracy albo rezygnują z pracy, żeby opiekować się osobą ze znaczną niepełnosprawnością albo dzieckiem z niepełnosprawnością, które potrzebuje stałej opieki oraz stałej pomocy podczas leczenia, rehabilitacji i nauki.

Żeby osoba mogła dostać specjalny zasiłek opiekuńczy, dochód na osobę w rodzinie nie może być większy niż 764,00 zł.

Jak policzyć dochód w rodzinie podopiecznego?

Trzeba dodać dochód członków rodziny i podzielić przez liczbę osób.

Jak policzyć liczbę członków rodziny?

Jeśli podopieczny ma mniej niż 18 lat, do członków rodziny zalicza się: podopieczny; rodzice podopiecznego; mąż lub żona rodzica podopiecznego; osoba, z którą rodzic podopiecznego ma wspólne dziecko; dzieci wymienionych osób, jeśli te dzieci mają mniej niż 25 lat i nie utrzymują się same. Jako członków rodziny nie liczymy: dziecka, które ma opiekuna prawnego; dziecka, które ma męża/żonę; dziecka, które ma więcej niż 18 lat i ma swoje dziecko; rodzica podopiecznego, jeśli rodzic musi płacić alimenty na podopiecznego.

Jeśli podopieczny jest pełnoletni, do członków rodziny zalicza się: podopieczny; mąż/żona podopiecznego; osoba, z którą podopieczny ma wspólne dziecko, dzieci osób z pkt. a–c, jeśli te dzieci mają mniej niż 25 lat i nie utrzymują się same. Jako członków rodziny nie liczymy: dziecka, które ma opiekuna prawnego; dziecka, które ma męża/żonę; dziecka, które ma więcej niż 18 lat i ma swoje dziecko.

Jeżeli osobą z niepełnosprawnością opiekuje się opiekun prawny lub rodzina zastępcza spokrewniona, liczymy dochód rodziny opiekuna plus dochód podopiecznego.

Kwota specjalnego zasiłku opiekuńczego to 620,00 zł miesięcznie.

Rolnicy lub ich rodziny mogą dostać specjalny zasiłek opiekuńczy, jeśli:

• rolnik przestanie prowadzić gospodarstwo rolne;
• żona/mąż rolnika lub inna osoba z jego domu przestanie prowadzić gospodarstwo rolne albo pracować w gospodarstwie rolnym.

W takim przypadku rolnik lub rodzina muszą złożyć oświadczenie (za fałszywe oświadczenie grozi kara).

Nie można dostać specjalnego zasiłku opiekuńczego, jeżeli:

• opiekun ma już emeryturę, rentę, rentę rodzinną, rentę socjalną czy inne świadczenie;
• opiekun ma specjalny zasiłek opiekuńczy, świadczenie pielęgnacyjne lub zasiłek dla opiekuna;
• podopieczny ma męża albo żonę, chyba że mąż/żona ma znaczny stopień niepełnosprawności;
• podopieczny mieszka w rodzinie zastępczej (wyjątek: rodzina zastępcza spokrewniona), rodzinnym domu dziecka albo w placówce, w której jest więcej niż 5 dni w tygodniu przez całą dobę (wyjątek: placówka lecznicza);
• rodzina dostaje za granicą zasiłek na opiekę. Czasem może być przepis, który pozwala na drugi zasiłek, dlatego jeśli osoba dostaje zasiłek z zagranicy, najlepiej spytać MOPS.

Jeżeli osoba złoży wniosek o zasiłek maksymalnie 3 miesiące po tym, jak dostanie orzeczenie o niepełnosprawności, to może dostać pieniądze za poprzednie miesiące (od daty złożenia wniosku o ustalenie niepełnosprawności).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2016 r., poz. 1518 z późn. zm.)

Zasiłek stały może dostać osoba, która:

• skończyła 18 lat, mieszka sama i nie może pracować z powodu wieku lub niepełnosprawności, jeżeli jej dochód jest mniejszy niż 701,00 zł;
• skończyła 18 lat, mieszka z rodziną i nie może pracować z powodu wieku lub niepełnosprawności, jeżeli jej dochód i średni dochód na każdą osobę w rodzinie jest mniejszy niż 528,00 zł.

Kwota zasiłku stałego to:

• dla osoby, która mieszka sama – 701,00 zł minus dochód tej osoby (ale kwota zasiłku to maksymalnie 645,00 zł miesięcznie);
• dla osoby z rodziną – 528,00 zł minus dochód na osobę w rodzinie.

Kwota zasiłku stałego nie może być mniejsza niż 30,00 zł miesięcznie.

Osoba nie może dostać zasiłku stałego, jeśli ma też inne świadczenia (renta socjalna, świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy, dodatek dla osoby, która sama wychowuje dziecko). Nie może też dostać osoba, która dostawała zasiłek dla bezrobotnych albo zasiłek dla opiekuna i straciła do niego prawo.

Jeśli osoba, która mieszka w domu pomocy społecznej albo czeka na miejsce w takim domu, miała wcześniej zasiłek stały, dalej liczy się jej kwotę jak u osoby, która mieszka sama.

Zasiłek okresowy jest dla osób, które chorują przez długi czas, osób z niepełnosprawnością, bezrobotnych albo jeśli czekają, aż dostaną inne świadczenia. Zasiłek może dostać:

• osoba, która mieszka sama, jeśli jej dochód jest mniejszy niż 701,00 zł;
• rodzina, w której dochód na osobę jest mniejszy niż 528,00 zł.

Kwota zasiłku okresowego to:

• dla osoby, która mieszka sama – 701,00 zł minus dochód tej osoby (ale kwota zasiłku to maksymalnie 418,00 zł miesięcznie);
• dla rodziny – maksymalnie 528,00 zł na osobę minus dochód tej rodziny.

Kwota zasiłku okresowego to przynajmniej 50% kwoty, którą liczymy:

• dla osoby, która mieszka sama – 701,00 zł minus dochód osoby;
• dla rodziny – 528,00 zł razy liczba osób w rodzinie minus dochód rodziny.

Kwota zasiłku okresowego nie może być mniejsza niż 20,00 zł miesięcznie. Przez jaki czas jest wypłacany zasiłek okresowy? Decyduje o tym ośrodek pomocy społecznej w zależności od sytuacji.

Zasiłek celowy można dostać na konkretną rzecz potrzebną do życia. Może to być zakup jedzenia, leków i leczenia, opału, ubrań, przedmiotów, które są bardzo potrzebne w domu. Można też dostać taki zasiłek na drobny remont albo naprawę w mieszkaniu i na koszty pogrzebu.

Jeśli osoba jest bezdomna albo nie pracuje i nie ma innego ubezpieczenia, może dostać zasiłek celowy, żeby zapłacić za leczenie.

Jako zasiłek celowy można dostać bilet kredytowany (bilet, który pozwala bezpłatnie skorzystać z autobusu albo pociągu).

W szczególnych przypadkach jeśli osoba ma dochód wyższy niż 701,00 zł albo rodzina ma dochód wyższy niż 528,00 zł na osobę, może dostać:

• specjalny zasiłek celowy;
• zasiłek okresowy, zasiłek celowy lub pomoc rzeczową, ale potem musi zwrócić część lub całość kwoty zasiłku lub wydatków na pomoc rzeczową.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2016 r. poz., 930 z późn. zm.)

Żeby dostać zasiłek celowy, trzeba złożyć wniosek w Wydziałach Pracy Środowiskowej Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Łodzi.

Rentę socjalną może dostać osoba, która nie może pracować ze względu na niepełnosprawność, która powstała:

• zanim osoba skończyła 18 lat;
• zanim osoba skończyła 25 lat, jeśli chodziła do szkoły lub studiowała;
• kiedy osoba była na studiach doktoranckich lub w czasie aspirantury naukowej.

Renta socjalna może być:

1. stała – jeżeli osoba nigdy nie będzie mogła pracować;
2. okresowa – jeżeli osoba nie może pracować przez pewien czas.

Wysokość renty to 1 200,00 zł.

Prawo do renty socjalnej będzie zawieszone, jeżeli osoba ma większe przychody niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Jeżeli osoba ma jednocześnie prawo do renty socjalnej i do renty rodzinnej, kwota renty socjalnej jest niższa. Renta socjalna i renta rodzinna to razem maksymalnie 200% najniższej renty dla osoby, która nigdy nie będzie mogła pracować. (Ale kwota renty socjalnej to minimum 10% najniższej renty dla osoby, która nigdy nie będzie mogła pracować).

Żeby dostać rentę socjalną, trzeba złożyć wniosek. Wniosek może złożyć osoba, która chce dostać rentę, jej przedstawiciel ustawowy albo kierownik ośrodka pomocy społecznej.

Decyzję o rencie wydaje ZUS. Od decyzji można się odwołać.

ZUS też wypłaca rentę.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz.U. z 2013 r., poz. 982)

Podatku od czynności cywilnoprawnych nie muszą płacić wszystkie osoby ze znaczną lub umiarkowaną niepełnosprawnością. Osoby z lekką niepełnosprawnością, jeśli niepełnosprawność jest związana z narządami ruchu, nie muszą płacić podatku, kiedy kupują dla siebie sprzęt rehabilitacyjny, wózki inwalidzkie, motorowery, motocykle lub samochody osobowe.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 626, z późn. zm.)

Osoby z niepełnosprawnością i ich opiekunowie mogą odliczyć od podatku dochodowego koszty rehabilitacji i wydatków, które są potrzebne, żeby ułatwić podstawowe czynności.

Zwykle można odliczyć wszystkie takie wydatki bez limitu (nie ma górnej kwoty). Trzeba mieć fakturę wystawioną na osobę, która będzie odliczać koszt od podatku.

Są też wydatki, które nie mają limitu kwoty, ale tylko część osób może skorzystać z ulgi, bo przysługuje ona ograniczonej liczbie podatników.

Koszt rehabilitacji można odliczyć, jeżeli nie było dofinansowania do rehabilitacji (np. z zakładu pracy, PFRON lub NFZ). Jeżeli rehabilitacja była dofinansowana, osoba może odliczyć tylko tyle, ile sama zapłaciła.

Koszty rehabilitacji może odliczyć od podatku:

• osoba z niepełnosprawnością;
• osoba, która opiekuje się członkiem rodziny z niepełnosprawnością.

Z ulgi może skorzystać osoba, która w ciągu roku miała mniejszy dochód niż 12 razy kwota renty socjalnej.

Żeby skorzystać z ulgi, osoba, której dotyczył wydatek, musi mieć jeden z dokumentów:

• orzeczenie o niepełnosprawności;
• decyzję o rencie.

Wydatki bez limitu, które może odliczyć prawie każda osoba z niepełnosprawnością, to:

• dostosowanie i wyposażenie mieszkania/domu do potrzeb osoby z niepełnosprawnością;
• przystosowanie samochodu lub innego pojazdu do potrzeb osoby z niepełnosprawnością;
• zakup i naprawa sprzętu - do rehabilitacji i do pomocy w podstawowych czynnościach (nie może to być sprzęt gospodarstwa domowego);
• zakup książek i innych pomocy szkoleniowych;
• leczenie i rehabilitacja (w tym pobyt w zakładach i na turnusach);
• opieka pielęgniarska w domu (jeśli osoba choruje przewlekle i nie może się sama poruszać);
• usługi opiekuńcze (jeśli osoba ma I grupę inwalidzką);
• opłacenie tłumacza języka migowego dla osoby Głuchej;
• kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością i dla dzieci osób z niepełnosprawnością (jeśli dziecko ma mniej niż 25 lat);
• przejazd karetką na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne; przejazd na zabiegi innymi środkami transportu mogą odliczyć osoby z I lub II grupą inwalidzką i dzieci, które mają mniej niż 16 lat;
• bilety na pociąg/autobus itp., jeśli przejazd jest związany z pobytem: na turnusie rehabilitacyjnym; w zakładzie lecznictwa zamkniętego, w zakładzie rehabilitacyjno-leczniczym, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych; na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością oraz dzieci osób z niepełnosprawnością (jeśli dziecko ma mniej niż 25 lat).

Druga grupa to wydatki z limitem (jest górna kwota wydatków, którą można odliczyć):

• opłacenie przewodnika dla osoby niewidomej (z I i II grupą inwalidzką) lub osoby z niepełnosprawnością ruchową (z I grupą inwalidzką) – do 2 280,00 zł;
• utrzymanie psa przewodnika dla osoby niewidomej (z I lub II grupą inwalidzką) – do 2 280,00 zł;
• koszty używania samochodu osobowego – dojazdy na zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne osoby z I i II grupą inwalidzką albo dziecka z niepełnosprawnością, które ma mniej niż 16 lat – do 2 280,00 zł; samochód musi być własnością lub współwłasnością osoby z niepełnosprawnością albo opiekuna; trzeba mieć dowód, że używa się samochodu do dojazdów na rehabilitacje;
• leki – trzeba spełnić warunki: można odliczyć tylko leki które przepisał lekarz specjalista – potrzebne zaświadczenie od tego lekarza; trzeba mieć rachunek lub fakturę z apteki; co miesiąc można odliczyć kwotę, którą osoba wydała na leki od specjalisty minus 100,00 zł.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2016 r., poz. 2032 z późn. zm.)

Abonamentu RTV nie muszą płacić m.in.:

• osoby, które mają orzeczenie: o I grupie inwalidzkiej; o całkowitej niezdolności do pracy, lub o znacznym stopniu niepełnosprawności, lub trwałej lub okresowej całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym; osoby, które mają świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub rentę socjalną;
• osoby niesłyszące (całkowita głuchota lub obustronne upośledzenie słuchu mierzone na częstotliwości 2000 Hz o natężeniu od 80 dB);
• osoby niewidome, których ostrość wzroku nie przekracza 15%;
• osoby, które mają zasiłek dla opiekuna.

Podstawa prawna

Ustawa o opłatach abonamentowych z dnia 21 kwietnia 2005 r. (Dz.U. z 2014 r., poz. 1204)

Firmy telekomunikacyjne muszą działać tak, żeby osoby z niepełnosprawnością też mogły korzystać z ich usług (telefon, Internet i inne). W ofercie firm powinny być:

1. urządzenia (np. telefon, tablet), z których mogą korzystać osoby z niepełnosprawnościami;
2. inne ułatwienia dla osób z niepełnosprawnościami.

Firmy nie muszą mieć zniżek dla osób z niepełnosprawnościami, ale mogą same się zdecydować na wprowadzenie rabatów.

Punkt obsługi klienta firmy telekomunikacyjnej musi być dostosowany do osób z niepełnosprawnościami. W punkcie musi być:

• urządzenie do komunikacji z osobą niesłyszącą i z osobą słabowidzącą;
• urządzenie do rozmowy na żywo osoby niesłyszącej z tłumaczem polskiego języka migowego lub systemu językowo-migowego; może być też tłumacz na miejscu.

Punkt obsługi klienta musi być dostępny dla osób z niepełnosprawnością ruchową.

• Jeżeli osoba niewidoma lub słabowidząca o to poprosi, firma wysyła fakturę i listę rozmów i innych usług w alfabecie Braille’a lub dużą czcionką. (Trzeba pokazać dokument potwierdzający niepełnosprawność). Firma może też wysłać te dokumenty e-mailem w formacie tekstowym.

W punkcie obsługi klienta powinien być cennik i regulamin usług napisany dużą czcionką albo w formie elektronicznej (w formacie tekstowym).

Firma telekomunikacyjna powinna mieć urządzenia dla osób z niepełnosprawnością. Takie urządzenia powinny mieć: wzmacniacz słuchawkowy z regulacją wzmocnienia, pętlę indukcyjną w słuchawce, klawiaturę wybiórczą z co najmniej jednym przyciskiem wyróżnionym dla osób niewidomych i słabowidzących (jeśli wyróżniony jest jeden przycisk, to jest to cyfra 5).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. z 2016 r., poz. 1489 z późn. zm.)

Rozporządzenie Ministra Administracji I Cyfryzacji z dnia 26 marca 2014 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących świadczenia udogodnień dla osób niepełnosprawnych przez dostawców publicznie dostępnych usług telefonicznych (Dz.U. z 2014 r., poz. 464)

Studenci z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem z ZUS dostają stypendium specjalne. Żeby je dostać, trzeba złożyć wniosek. Nie ma dodatkowych warunków i można mieć inne zasiłki/świadczenia.

Stypendium specjalne dla osób z niepełnosprawnością mogą dostać studenci i doktoranci uczelni publicznych i niepublicznych.

Studenci mogą też składać wniosek o dofinansowanie z programów celowych pomocy społecznej oraz ze środków PFRON (np. w ramach programu „Aktywny samorząd”).

Podstawa prawna

Ustawa o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2016 r., poz. 1842 z późn. zm.).

Osoba z niepełnosprawnością może dostać dofinansowanie do uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym, jeżeli:

• ma wniosek od lekarza ze skierowaniem na turnus rehabilitacyjny;
• nie miała jeszcze w tym roku dofinansowania z PFRON do turnusu rehabilitacyjnego;
• będzie uczestniczyła w zajęciach z programu turnusu;
• nie będzie kadrą na turnusie ani opiekunem innego uczestnika tego turnusu;
• złoży oświadczenie o wysokości dochodu z informacją o liczbie osób w jej domu;
• będzie miała ze sobą zaświadczenie lekarskie o aktualnym stanie zdrowia – choroba zasadnicza, uczulenia i leki (dotyczy turnusu z zabiegami fizjoterapeutycznymi);
• ośrodek, w którym odbywa się turnus, jest wpisany do rejestru ośrodków (wyjątek: turnus niestacjonarny – nie musi być wpisu do rejestru);
• organizator turnus jest wpisany do rejestru organizatorów turnusów.

Opiekun osoby ze znaczną lub umiarkowaną niepełnosprawnością albo równoważną lub osoby z niepełnosprawnością, która ma mniej niż 16 lat, też może dostać dofinansowanie pobytu na turnusie rehabilitacyjnym. Warunki to:

• lekarz napisze we wniosku, że osoba musi być z opiekunem;
• opiekun nie będzie kadrą na tym turnusie;
• opiekun nie jest osobą z niepełnosprawnością wymagającą opieki innej osoby;
• opiekun ma więcej niż 18 lat (lub więcej niż 16 lat jeśli jest członkiem rodziny osoby z niepełnosprawnością i razem mieszkają).

Jeśli osoba wróci wcześniej z turnusu, musi za niego zapłacić. Nie płaci tylko, jeśli wyjechała z przyczyn losowych.

Osoba może dostać dofinansowanie ze środków PFRON, jeżeli przeciętny miesięczny dochód jest mniejszy niż:

• dla osoby w rodzinie – 50% przeciętnego wynagrodzenia na osobę w rodzinie;
• dla osoby, która mieszka sama – 65% przeciętnego wynagrodzenia.

Jeżeli dochód jest większy, to od kwoty dofinansowania odejmuje się kwotę:

• dla osoby w rodzinie – 50% przeciętnego wynagrodzenia na osobę w rodzinie minus dochód na osobę w rodzinie;
• dla osoby, która mieszka sama – 65% przeciętnego wynagrodzenia minus dochód tej osoby.

Wyjątek: jeśli osoba ma trudną sytuację materialną lub losową, może dostać całe dofinansowanie.

Wysokość dofinansowania wynosi:

• 30% przeciętnego wynagrodzenia – dla osoby ze znaczną niepełnosprawnością, osoby z niepełnosprawnością do 16 roku życia i osoby z niepełnosprawnością w wieku 16-24 lat, jeśli się uczy i nie pracuje (bez względu na stopień niepełnosprawności);
• 27% przeciętnego wynagrodzenia – dla osoby z umiarkowaną niepełnosprawnością;
• 25% przeciętnego wynagrodzenia – dla osoby z lekką niepełnosprawnością;
• 20% przeciętnego wynagrodzenia – dla opiekuna osoby z niepełnosprawnością;
• 20% przeciętnego wynagrodzenia – dla osoby z niepełnosprawnością, która pracuje w zakładzie pracy chronionej (bez względu na stopień niepełnosprawności).

Jeśli osoba ma szczególnie trudną sytuacją życiową, może dostać większe dofinansowanie – do 40% przeciętnego wynagrodzenia dla siebie lub opiekuna. Większe dofinansowanie dla opiekuna może być tylko jeśli razem mieszkają albo ta osoba płaci za pobyt opiekuna.

Podstawa prawna

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 listopada 2007 r. w sprawie turnusów rehabilitacyjnych (Dz.U. z 2007 r. nr 230, poz. 1694 z późn. zm.)

Kryterium dochodowe dla dofinansowania do turnusu rehabilitacyjnego, zakupu sprzętu rehabilitacyjnego oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze wynosi:

• 2 599,29 zł – na osobę w rodzinie;
• 3 379,08 zł – dla osoby, która mieszka sama.

Osoby z niepełnosprawnością mogą dostać dofinansowanie na potrzebny sprzęt rehabilitacyjny ze środków PFRON. Muszą spełnić warunki:

• dla osoby w rodzinie – przeciętny miesięczny dochód jest mniejszy niż 50% przeciętnego wynagrodzenia na osobę; dla osoby, która mieszka sama – przeciętny miesięczny dochód jest mniejszy niż 65% przeciętnego wynagrodzenia;
• sprzęt jest potrzebny do rehabilitacji w domu.

Takie same warunki są dla osób, które potrzebują dofinansowania do przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych.

Limity dofinansowania:

• sprzęt rehabilitacyjny – do 80% kosztów tego sprzętu (maksymalnie 5 razy przeciętne wynagrodzenie);
• przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze – do 100% lub do 150% udziału własnego osoby z niepełnosprawnością. O więcej informacji trzeba pytać w PFRON.

Jeden raz w roku wniosek o dofinansowanie mogą składać osoby i firmy, które zajmują się rehabilitacją osób z niepełnosprawnościami przez okres co najmniej dwóch lat przed dniem złożenia wniosku oraz udokumentują posiadanie środków własnych lub pozyskanych z innych źródeł na sfinansowanie przedsięwzięcia w wysokości nieobjętej dofinansowaniem ze środków Funduszu.

Podstawa prawna

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie określenia rodzajów zadań powiatu, które mogą być finansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 926)

Kryterium dochodowe dla dofinansowania do turnusu rehabilitacyjnego, zakupu sprzętu rehabilitacyjnego oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze wynosi:

• 2 599,29 zł – na osobę w rodzinie;
• 3 379,08 zł – dla osoby, która mieszka sama.

Osoby z niepełnosprawnością mogą dostać z PFRON dofinansowanie likwidacji barier. Likwidacja barier jest po to, żeby umożliwić lub ułatwić osobie podstawowe czynności i kontakt z ludźmi. Dofinansowanie może być na:

• likwidację barier architektonicznych – dla osób, które mają trudności w poruszaniu się; osoby mogą robić zmiany w swoim domu albo muszą mieć zgodę właściciela;
• likwidację barier w komunikowaniu się i technicznych – dla wszystkich osób, które tego potrzebują przez niepełnosprawność;
• usługi tłumacza języka migowego lub tłumacza-przewodnika – wszystkich osób, które tego potrzebują przez niepełnosprawność.

Wysokość dofinansowania:

• likwidacja barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych – do 95% kosztów (maksymalnie 15 razy przeciętne wynagrodzenie);
• usługi tłumacza języka migowego lub tłumacza-przewodnika – maksymalnie 2% przeciętnego wynagrodzenia za godzinę pracy przewodnika.

W sprawie dofinansowań z PFRON sprawy załatwia Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (MOPS) Dane kontaktowe: kierownik: (42) 685 43 80; WTZ, środki pomocnicze i ortopedyczne, stowarzyszenia: (42) 685 43 52; bariery w komunikowaniu się, „Aktywny samorząd”: (42) 685 43 53; turnusy rehabilitacyjne: (42) 685 43 54; bariery architektoniczne:(42) 685 43 55.

Podstawa prawna

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie określenia rodzajów zadań powiatu, które mogą być finansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (Dz.U z 2015 r., poz. 926)

PFRON finansuje też program „Aktywny samorząd”. Cel programu to likwidacja barier, żeby pomóc osobom z niepełnosprawnościami w pracy i codziennym życiu. Pieniądze z programu dostają osoby z niepełnosprawnością.

Wcześniej program finansował różne zadania. Teraz finansuje te obszary wsparcia i zadania:

• likwidacja barier transportowych – pomoc w zakupie i montażu sprzętu do samochodu, pomoc w zrobieniu prawa jazdy kat. B;
• likwidacja barier w dostępie do informacji – pomoc w zakupie sprzętu elektronicznego (np. komputer, tablet, telefon), części i programów, dofinansowanie szkoleń z obsługi sprzętu i programów;
• likwidacja barier w poruszaniu się – pomoc w naprawach elektrycznego wózka inwalidzkiego, pomoc w zakupie nowoczesnej protezy kończyny i jej naprawach;
• ułatwienie możliwości pracy – dofinansowanie żłobka, przedszkola lub innej opieki dla dziecka osoby z niepełnosprawnością;
• dofinansowanie do studiów i studiów doktoranckich – refundacja kosztów, dodatek na pokrycie kosztów, dodatek na opłaty za przewód doktorski, opłaty za naukę (czesne).

Szczegółowe informacje o programie „Aktywny samorząd” ma Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Łodzi, Zespół ds. Rehabilitacji Społecznej Osób Niepełnosprawnych, ul. Kilińskiego 102/102a, tel. (42) 685 43 53.

zakupy i możliwość załatwienia spraw urzędowych poza kolejnością;

• ulgowe bilety do muzeów państwowych; w różnych muzeach ulga może być różna (ustala to dyrektor muzeum);
• bilet ulgowy na wstęp do Miejskiego Ogrodu Zoologicznego i darmowy wstęp do Ogrodu Botanicznego

ulga w opłatach paszportowych: 50% opłaty za paszport może zapłacić:

• osoba z niepełnosprawnością i mąż/żona tej osoby, jeżeli osoba z niepełnosprawnością utrzymuje żonę/męża;
• osoba, która jest w domu pomocy społecznej lub w zakładzie opiekuńczym albo dostaje zasiłek stały;
• jeżeli taka osoba jedzie za granicę na leczenie albo operację, nie płaci za paszport;

osoba z niepełnosprawnością może wejść z psem asystującym do:

• obiektów użyteczności publicznej (takie obiekty to na przykład: urząd, sąd, kino, teatr, szkoła, przychodnia, szpital, MOPS, bank, sklep, restauracja, stadion, dworzec PKP, lotnisko, poczta, biuro i inne);
• do parków narodowych i rezerwatów przyrody;
• na plaże i kąpieliska;
• do pociągu, autobusu, samolotu, na prom, statek i do innych środków transportu publicznego.

Żeby można było wejść do tych miejsc z psem:

• osoba musi mieć przy sobie certyfikat psa asystującego i zaświadczenie, że pies jest szczepiony;
• pies musi mieć uprząż.

Osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności mają prawo do wyrobów medycznych bez limitu; rehabilitacji bez limitu i bez kolejki; dostępu do lekarza specjalisty bez limitu i bez kolejki; zakupów w aptekach bez kolejki.