„Działania, które biorą się z kreatywności, innowacyjności i talentu,które mają zarazem potencjał tworzenia bogactwa oraz miejsc pracy„
Przemysły kreatywne utożsamiane także z przemysłami kultury są stosunkowo nowym sektorem światowej gospodarki. Sektor ten oparty jest na kreatywnych, innowacyjnych i wynikających z talentu działaniach twórców szeroko pojętej sztuki, mediów i projektowania. Podstawą do zaistnienia tych działań jest bogata i wielodyscyplinarna wiedza twórców sektora kreatywnego, w wyniku której wytwarzane i dystrybuowane są dobra oraz usługi posiadające wartość dodaną (m.in. wysoką jakość, atrakcyjną i przemyślaną formę). Powstające w tym sektorze produkty spełniają wyznaczone cele rynkowe, przynosząc tym samym znaczne korzyści ekonomiczne w sektorze usług oraz przemyśle z którymi częstokroć się łączą. Dla twórców działających w sektorze kreatywnym głównym źródłem zysków są przychody z handlu oraz praw własności intelektualnej.
Termin „przemysły kreatywne” pojawił się w latach ‘90, ale nabrał mocy dopiero w roku 1997, kiedy w Wielkiej Brytanii powołany został międzysektorowy Zespół ds. Przemysłów Kreatywnych (Creative Industries Taskforce). Pierwszy raport tego zespołu zawierał definicję przemysłu kreatywnego, która w Wielkiej Brytanii jest stosowana do dziś. Według niej przemysły kreatywne to: „działania, które biorą się z indywidualnej kreatywności i talentu, i które mają zarazem potencjał kreowania bogactwa oraz zatrudnienia poprzez wytwarzanie i wykorzystywanie praw własności intelektualnej” .
Na jej podstawie do przemysłów kreatywnych zaliczane są:
1. reklama,
2. film i wideo,
3. architektura,
4. muzyka,
5. rynek sztuki i antyków,
6. sztuki performatywne,
7. gry komputerowe i wideo,
8. rynek wydawniczy,
9. rzemiosło,
10. oprogramowanie,
11. wzornictwo,
12. radio i telewizja,
13. projektowanie mody.
Cechy przemysłów kreatywnych
Inną definicję przemysłów kreatywnych zaproponował Richard Caves, który określił je następująco: „Sektory kreatywne dostarczają produkty i usługi, które szeroko łączą się z kulturalną artystyczną lub zwykle rozrywkową wartością. Zawierają książki, publikacje w magazynach, sztukę wizualną (malarstwo, rzeźbiarstwo), sztukę teatralną (teatr, operę, koncerty, taniec), nagrania, filmy kinowe i telewizyjne, modę, zabawki i gry komputerowe”.
W swojej publikacji „Creative Industries: Contracts between Art and Commerce” Richard Caves wymienia kilka właściwości i zasad, które cechują przemysły kreatywne:
Niewiedza: Nie można przewidzieć popytu, ponieważ nie można przewidzieć ani zrozumieć reakcji odbiorcy.
Sztuka dla sztuki: Pracownicy sektora kreatywnego zwracają uwagę na oryginalność, harmonię i dobre wykonanie dóbr i usług. Są też skłonni pracować za mniejsze wynagrodzenie niż osoby pracujące w „mniej interesujących” przemysłach.
Zasada „Wielobarwnej Ekipy”: Przy skomplikowanych kreatywnych projektach (np. filmach) wymagane jest szerokie spektrum czynników produkcji. Aby powstał wartościowy produkt każdy z nich musi wypełnić swoje zadanie.
Nieskończona różnorodność: Produkty przemysłów kreatywnych podlegają zróżnicowaniu horyzontalnemu poprzez swoją jakość i wyjątkowość. Każdy jest wyrazistą kombinacją czynników produkcji, które dają nieskończone możliwości.
Miejsce na liście: Umiejętności, nowatorstwo i fachowość artystów podlegają z kolei zróżnicowaniu wertykalnemu. Niewielkie różnice w tych cechach mogą przełożyć się na duże rozwarstwienie sukcesu wyników prac.
Czas ucieka: Podczas tworzenia zaawansowanych projektów czas jest niezmiernie ważnym czynnikiem.
Ars longa: Produkty przemysłu kreatywnego cechuje trwałość, dzięki której chronione są prawami autorskimi, umożliwiając zarobek twórcy.
Wielowymiarowość przemysłów kreatywnych
Przemysły kreatywne mogą stać się narzędziem wielu warstw życia. Posiadają aspekt społeczny, ekonomiczny, kulturalny oraz związany ze zrównoważonym rozwojem.
Aspekt ekonomiczny: Handel produktów sektora kreatywnego staje się coraz większą gałęzią handlu światowego. Od roku 1996 do 2005 światowy eksport sztuk wizualnych wzrósł z 10.3 do 22.1 miliarda. W tym samym czasie potroiły się wpływy z obrotów mediów audiowizualnych.
Aspekt społeczny: Przemysły kreatywne zyskują coraz większy wpływ na stopień zatrudnienia w danym regionie. W zależności od stanu rozwoju w danym kraju sektor ten może stanowić 2-8% procent całego zatrudnienia. Nie można przeoczyć też roli jaką odgrywają te przemysły w wyrównywaniu rozwarstwień społecznych i przezwyciężaniu różnic kulturowych. Dodatkowo istnieje też więź pomiędzy sektorem kreatywnym a edukacją.
Aspekt kulturowy: Przemysły kreatywne są pomostem, który łączy kulturę i ekonomię. Z jednej strony są czynnikiem kulturotwórczym, z drugiej natomiast stanowią sposób, poprzez który ta kultura wpływa na ekonomię i społeczeństwo.
Zrównoważony rozwój: Podobnie jak środowisko naturalne kapitał kulturalny także musi podlegać ochronie. Rolę tę idealnie wypełniają różne gałęzie przemysłów kreatywnych. Sektor kreatywny jest też w swojej idei przyjazny środowisku. Ponieważ opiera się na ludziach i ich ideach a nie na surowcach czy ziemi i zwykle jest mniej zależny od infrastruktury przemysłu ciężkiego.
--
Na podstawie raportu: „Analiza potrzeb i rozwoju przemysłów kreatywnych” wykonanego na zlecenie Ministerstwa Gospodarki oraz „Newslettera przemysłów kreatywnych” powstającego w ramach programu Kreatywni samozatrudnieni.