Miasto
Miasta mają do odegrania kluczową rolę zarówno w zakresie uświadamiania wagi przeciwdziałania negatywnym skutkom zmian klimatycznych, jak i realizacji projektów oraz działań prośrodowiskowych. Łódź zdaje sobie z tego sprawę. Celem, który nam przyświeca, jest zapewnienie jak najwyższej jakości życia łodzianom - obecnym i przyszłym pokoleniom.
Realizujemy szereg projektów dedykowanych zachowaniu obszarów zieleni i uwypukleniu ich walorów, służących poprawie jakości wody, powietrza, czy oszczędności energetycznej. Część z nich to duże przedsięwzięcia, opierające się na dofinansowaniu unijnym, inne dotyczą osiedli lub zwyciężały w kolejnych edycjach budżetu obywatelskiego.
W związku prowadzoną realizacją koncepcji zazieleniania Łodzi, Wydział Kształtowania Środowiska prowadzi prace mające na celu stworzenie nowych terenów z przeznaczeniem na parki leśne.
Nowy park leśny tworzony jest na obszarze, który do tej pory nie posiadał formalnego i praktycznego zagospodarowania, przez co w naturalnych procesach utworzyły się na nim spontanicznie tereny cennej zieleni. Głównym celem prowadzonych w ramach zadania działań jest więc w pierwszej kolejności dostosowanie terenu do potrzeb
i oczekiwań mieszkańców oraz stworzenie dla nich bezpiecznego terenu zieleni publicznej. Pierwszy krok w tym kierunku poczyniony został jesienią 2021 roku poprzez wprowadzenie pod obrady Rady Miejskiej uchwał o utworzeniu nowych parków leśnych - uchwały zostały przyjęte, a parki na tych terenach zostały formalnie utworzone.
To jednak nie koniec. Tworzone są kolejne parki w północnej i wschodniej części miasta, gdzie coraz silniej odczuwalna jest presja budowlana, a ilość terenów zieleni urządzonej wciąż jest niewystarczająca, aby zaspokajać potrzeby rekreacyjne mieszkańców. Wszystkie objęte granicami nowych parków tereny stanowią bardzo ważny w strukturze miasta zasób zieleni niskiej i wysokiej, dostarczającej codziennie szeregu usług ekosystemowych, zaczynając od retencji wód opadowych, kończąc na pochłanianiu CO2 i wytwarzaniu tlenu, nie mówiąc już o bioróżnorodności
i zapewnianiu korytarzy ekologicznych. Obecnie powstały:
- Park Trzy Wyspy (2022), powierzchnia ok. 1ha
- Park im. W. Pileckiego (2022), powierzchnia ok. 8,2 ha
- Park Zbójnicki (2022), powierzchnia ok. 10,7 ha
- Park Mirabelka (2022), powierzchnia ok. 5 ha
- Park Chojeński (2022), powierzchnia ok. 2,6 ha
- Park Podchorążych (2021), powierzchnia ok 8,2 ha
- Park Wyścigi (2021), powierzchnia ok. 39 ha
- Park Zielona Ostoja im. S. Rogowicza (2021), powierzchnia ok. 10 ha
- Park pod Brzozami (2021), powierzchnia ok. 1,25 ha
- Park leśny na Janowie (2021), powierzchnia ok. 7 ha (docelowo więcej),
Łącznie powstały więc nowe tereny zieleni o powierzchni 130ha, dzięki czemu udało się ochronić wiele cennych ekosystemów, które wspomagać będą łódzkie wysiłki w walce ze skutkami zmian klimatycznych, a także podniosą komfort życia w mieście. W kolejnym kroku, w celu realizacji przyjętych dla zadania założeń, podjęte zostaną na terenach nowych parków leśnych działania mające na celu doprowadzenie tych obszarów do standardu terenu zieleni urządzonej. W związku z faktem, iż tereny te nie były do tej pory zagospodarowane, obecnie są to nieruchomości pozbawione infrastruktury i elementów architektonicznych, mogących służyć ich nowej funkcji. Niezbędne prace to m.in. oczyszczenie i uporządkowanie istniejącej zieleni oraz oczyszczenie terenów z elementów zagrażających bezpieczeństwu, wytyczenie i/lub uczytelnienie ścieżek wraz z wprowadzeniem nowej nawierzchni przepuszczalnej, ustawienie elementów małej architektury (siedziska, kosze na odpady, kosze na psie nieczystości), punktowe ustawienie oświetlenia solarnego, stworzenie miejsc wypoczynku (m.in. plac zabaw, siłownia zewnętrzna, polana rekreacyjna z elementami małej architektury), utworzenie ścieżek edukacyjnych (tablice informacyjne, totemy, elementy gier terenowych). Trzy kolejne parki leśne to:
- Park Podgórze - powierzchnia ok. 0,8 ha
- Park nad Jasieńcem - powierzchnia ok. 2,5 ha
- Park im. Włodzimierza Puchalskiego - powierzchnia ok. 3,3 ha
Nowe parki to kolejne 6,3 ha terenów zieleni, które zostaną włączone w sieć parków w mieście - dzięki temu pula terenów zieleni w Łodzi zwiększy się do prawie 140 ha.
Aby przeciwdziałać zmianom klimatycznym oraz niwelować zjawisko miejskiej wyspy ciepła, w Łodzi realizowana jest również inicjatywa zazieleniania miejskich placów. Aktualnie trwają prace nad rewaloryzacją Placu Dąbrowskiego w Łodzi oraz Placu Reymonta. Plac WOŚP został już poddany tego typu zmianom.
Plac im. Henryka Dąbrowskiego znajduje się w centrum Łodzi, w dzielnicy Śródmieście, w obrębie osiedla Śródmieście Wschód. W ramach jego rewaloryzacji ważne jest wprowadzenie zieleni niskiej i wysokiej, zmniejszenie powierzchni nieprzepuszczalnych, w celu wspierania procesów retencji rozproszonej. Dodatkowo planowane jest stworzenie miejsc do wypoczynku biernego i czynnego, a także przebudowa oświetlenia wraz z elementami atrakcyjnej aranżacji świetlnej. W założeniu plac ma stać się multifunkcjonalną przestrzenią publiczną o wysokim standardzie, umożliwiającą organizowanie rożnego rodzaju wydarzeń, np. kulturalnych czy handlowych. Zakłada się także przebudowę istniejącej fontanny, stworzenie miejsca na małą gastronomię oraz usprawnienie układu komunikacyjnego wokół placu.
Plac Reymonta – zlokalizowany jest w Łodzi, w strefie wielkomiejskiej, przy ul. Piotrkowskiej. Znajduje się w obszarze historycznego krajobrazu miasta industrialnego przełomu XIX/XX wieku, a także kwartałów historycznej tkanki urbanistycznej, podlegającej procesom rewitalizacji obszarowej. W chwili obecnej bezpośrednie sąsiedztwo placu jest mocno zurbanizowane, a powierzchnie – uszczelnione. Kluczowe założenia rewaloryzacji placu Reymonta to: rewitalizacja skweru wraz z elementami małej architektury w przestrzeni ogólnodostępnej dla mieszkańców; nasadzenia drzew, krzewów i bylin z wykorzystaniem tradycyjnych odmian rodzimych gatunków, mieszanek traw ozdobnych oraz roślin miododajnych; utworzenie obszaru zieleni przyjaznego ptakom i owadom (ptasi zagajnik/habitaty dla owadów) oraz stworzenie zielonego terenu rekreacyjnego z funkcją ścieżki edukacyjnej, dotyczącej twórczości Władysława Stanisława Reymonta.
Przykładem ciekawego rozwiązania zazieleniania placów jest Plac WOŚP, który znajduje się w centrum Łodzi, przy skrzyżowaniu ulic Ogrodowej i Zachodniej. Powierzchnia placu wynosi ok 1500 m i jest wykonana z płyt granitowych. Kluczowym założeniem całego projektu było maksymalne zazielenienie placu, przy jednoczesnym zachowaniu jego optymalnej funkcjonalności. W tym celu wybrukowana nawierzchnia placu wzbogacona została o kompozycje „wysp zieleni” niskiej i średniej (byliny, krzewy, drzewa), w formie rabat w poziomie 0 oraz rabat wyniesionych - zaprojektowanych w oparciu o miękkie i naturalistyczne kształty. W projektowaną zieleń wkomponowana została mała architektura w postaci siedzisk, koszy na śmieci oraz punktowego oświetlenia. Obrzeża „wysp zieleni” aktualnie pełnią rolę alternatywnych siedzisk dla zwiększenia możliwości użytkowych placu. Nowe zagospodarowanie nie zakłóca sposobu funkcjonowania sąsiadującego budynku hotelu oraz jego dotychczasowej symbiozy z placem miejskim.
Projekt Błękitno-Zielona Łódź: Zrównoważona gospodarka wodna w dolinie rzeki Lamus zakłada pilotaż ponownego „odkrycia” jednej z łódzkich rzek. Polega na „wyciągnięciu” rzeki Lamus z systemu kanalizacji i wyeksponowaniu jej w przestrzeni parku im. J. Kilińskiego (który zostanie poddany rewaloryzacji) oraz wykorzystaniu wód opadowych i roztopowych z okolicznych nieruchomości i dachów budynków (m.in. Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, Szkoły Filmowej, Muzeum Kinematografii), w celu zasilenia rzeki i nawodnienia zieleni w parku Źródliska I-II. Projekt zakłada również budowę kolektora wzdłuż ul. Kilińskiego od granicy parku do rzeki Jasień, a także przebudowę Placu Zwycięstwa – rewitalizację i zlikwidowanie podtopień. Dodatkowo, uwzględnione zostaną w nim elementy podczyszczania wód opadowych (m.in. z wykorzystaniem sekwencyjnego systemu sedymentacyjno - biofiltracyjnego) oraz monitorowania poziomu wilgotności gleby i poziomu wód gruntowych (poprzez montowanie specjalistycznych czujników wilgotności w podłożu).
Główne cele projektu to m.in.: odtworzenie małej retencji, wprowadzenie obecności wody w krajobrazie miasta i ekosystemach, zatrzymanie wód opadowych i roztopowych oraz właściwe ich skierowanie, w celu rozwiązania występujących aktualnie problemów związanych z deficytem i chwilowym nadmiarem wody. To także możliwość poprawy bioróżnorodności na obszarach zurbanizowanych, podniesienie jakości powietrza oraz zwiększenie odporności systemów zieleni miejskiej na stres wynikający z silnej antropopresji. Jednocześnie poprawie ulegnie stan środowiska naturalnego, mikroklimat, jakość powietrza i wody, zachowana zostanie bioróżnorodność, a w efekcie nastąpi podniesienie jakości życia mieszkańców (atrakcyjna sieć tras spacerowo-rowerowych). Odkrycie cieku przyczyni się również do podniesienia atrakcyjności turystycznej całego obszaru dawnej doliny Lamusa, a sama rzeka stanie się żywym dowodem na to, że Łódź fabryczna powstała dzięki obecności wody. Z uwagi na kwestie społeczno-rekreacyjne, projekt „odkrycia” rzeki Lamus będzie pełnił dodatkowo funkcję edukacyjną, kulturotwórczą i społeczną, gdyż dzięki tej inwestycji zwrócona zostanie uwaga na problem wody w mieście. Mieszkańcy dowiedzą się także, jak ważną i życiodajną funkcję spełniały kiedyś i do dziś pełnią łódzkie, nieco zapomniane i schowane pod ziemię, rzeki.
