Podstawę prawną działania Miejskiego Rzecznika Konsumentów, który wykonuje zadania samorządu powiatowego w zakresie ochrony konsumentów, stanowią przepisy ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów
Do zadań Miejskiego Rzecznika Konsumentów należy w szczególności:
- zapewnienie konsumentom bezpłatnego poradnictwa konsumenckiego i informacji prawnej w zakresie ochrony konsumentów;
- występowanie do przedsiębiorców w sprawach ochrony interesów i praw konsumentów;
- udzielanie konsumentom pomocy przy dochodzeniu roszczeń na drodze sądowej.
Miejski Rzecznik Konsumentów może również:
- sygnalizować Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów problemy dotyczące ochrony konsumentów, które wymagają podjęcia działań przez organy administracji rządowej;
- składać wnioski o zmianę lub stanowienie prawa miejscowego w sprawach ochrony konsumentów;
- występować z wnioskiem o ukaranie w sprawach o wykroczenia na szkodę konsumentów;
- reprezentować grupę konsumentów w postępowaniu grupowym.
Miejski Rzecznik Konsumentów działa wyłącznie w sprawach konsumenckich, a więc w sprawach dotyczących zawierania i wykonywania umów cywilnoprawnych pomiędzy konsumentem, a przedsiębiorcą
- konsumentem jest osoba fizyczna dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową (art 221kodeksu cywilnego);
- przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową ( art. 431c.).
Miejski Rzecznik Konsumentów nie posiada uprawnień kontrolnych, nie wydaje władczych decyzji ani też rozstrzygnięć, nie jest uprawniony do nakładania kar.
